Ο Michael Palin λέει ότι η οικονομική κρίση είναι «δώρο» για τα κόμικς. Ο βετεράνος των Monty Python, κωμικός και συγγραφέας, μιλά στο γερμανικό περιοδικό Spiegel για το χιούμορ σε καιρούς κρίσης αλλά και για τη δυσκολία του να αστειεύεται σήμερα με την Αλ Κάιντα, εξηγώντας τους κινδύνους του «πολιτικά ορθού».
Spiegel: Κύριε Palin, είναι οι εποχές οικονομικής κρίσης ευνοϊκές για τους κωμικούς;
Michael Palin: Φυσικά! Αρχικά, ο ιδιοκτήτης του γραφείου μου στο Covent Garden σχεδίαζε να μου αυξήσει το ενοίκιο. Τώρα φαντάζομαι, χαίρεται που είμαι εγώ νοικάρης και όχι κάποιος τραπεζικός επενδυτής.
Spiegel: Όταν οι Monty Python ξεκίνησαν το «Ιπτάμενο Τσίρκο», στα τέλη '60 - αρχές '70, η αγγλική οικονομία βρισκόταν, πάλι, σε άσχημη οικονομική κατάσταση.
Michael Palin: Μάλιστα! Γι' αυτό, δεν φταίγαμε ακριβώς εμείς.
Spiegel: Ίσως, τότε, αυτό να ήταν που έστρωσε το δρόμο για το αναρχικό χιούμορ των Monty Python. Και σήμερα...
Michael Palin: ... η ιστορία επαναλαμβάνεται. Δεν υπάρχει λόγος να κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας αυτές τις μέρες. Γενικά μιλώντας, η κωμωδία θριαμβεύει σε καιρούς απελπισίας.
Spiegel: Τότε, ολόκληρη η χώρα υπέφερε από διακοπές ρεύματος και μπλακάουτ -ορισμένα επεισόδια του «Ιπτάμενου Τσίρκου» δεν μπορούσαν καν να προβληθούν.
Michael Palin: Γι΄αυτό και αποκαλείται «μαύρη κωμωδία». Σοβαρά τώρα, στην αρχή οι Monty Python ήταν έμπνευση εξαιτίας μίας άλλης κρίσης: Το τέλος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας. Όταν ήμουν μικρός, η Βρετανία είχε μόλις περάσει από το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά ακόμα κυβερνούσε το μισό κόσμο. Μέσα σε λίγα χρόνια, αυτό άλλαξε ριζικά. Ο στρατός, η εκκλησία, όλοι οι πολιτικοί θεσμοί και οι υπεροπτικές τους στάσεις έχασαν τη δύναμή τους. Οι Python ανήκαν στο «ασεβές συνονθύλευμα», που βοήθησε στο να χλευαστεί αυτό το οικοδόμημα.
Spiegel: Αυτές τις μέρες, τραπεζίτες και μεγάλα αφεντικά πρέπει να αποτελούν τον κυρίαρχο στόχο της σάτιρας. Αλλά, καμία τέτοια επίθεση δεν φαίνεται να συμβαίνει.
Michael Palin: Όντως, βρισκόμαστε, πραγματικά, σε μεγάλο χάλι και αδιέξοδο, ηθικά και οικονομικά. Μα δεν υπάρχει οργή. Οι Άγγλοι, γενικά, δεν είναι καλοί στο να χωρίζουν τον κόσμο σε κακούς και αγίους. Όλοι έχουν την αίσθηση ότι μοιράζονται την ευθύνη για την κρίση. Γνωρίζουμε ότι κάποιος μας κορόιδεψε, αλλά ήμασταν πολύ ευτυχισμένοι, όταν η αξία των ακινήτων μας ανέβαινε.
Spiegel: Πιστεύεις ότι οι Άγγλοι είναι πιο έτοιμοι να αντιμετωπίσουν την κρίση, χάρη στο, παγκοσμίως γνωστό, χιούμορ τους;
Michael Palin: Το γέλιο σημαίνει κάθαρση. Θεωρώ, ότι είναι πολύ σημαντικό, να μπορεί κανείς να αυτοσαρκαστεί -είτε ως άτομο, είτε ως μέλος μιας κοινωνίας. Ίσως, οι Άγγλοι να είναι πιο κατάλληλοι γι' αυτό, συγκριτικά με άλλους ανθρώπους.
Spiegel: Γιατί;
Michael Palin: Δεν είμαστε πολύ καλοί στην ένδειξη σεβασμού. Από όσο ξέρω, κανείς δεν απειλήθηκε σε αυτή τη χώρα, επειδή κορόιδεψε κάποιον. Είμαστε ελεύθεροι να κοροϊδεύουμε τον εαυτό μας και την κυβέρνησή μας. Στη Ρωσία, αντίθετα, οι άνθρωποι πήγαιναν στη γκιλοτίνα, εάν τολμούσαν να κοροϊδέψουν τον Στάλιν. Και στη Γερμανία, έπρεπε να είναι πολύ προσεκτικοί με τα αστεία που έκαναν για τον Χίτλερ. Πιστεύω πως δεν το ξεχνάς αυτό ποτέ σε μία χώρα. Στην Αγγλία, το χειρότερο που μπορεί να σου συμβεί είναι να αποκλεισθείς από κάποιο κλαμπ, ή να εκπέσεις από ευγενής.
Spiegel: Ώστε, η Μεγάλη Βρετανία είναι ένα υπέροχο μέρος για έναν κωμικό...
Michael Palin: Όχι. Φοβάμαι, δυστυχώς, ότι είμαστε στα πρόθυρα να χάσουμε τον αυθορμητισμό στη συμπεριφορά μας.
Spiegel: Τι εννοείς;
Michael Palin: Η ισλαμική τρομοκρατία. Δεν γνωρίζω πολλούς που να αστειεύονται με την Αλ Κάιντα σήμερα. Ο κόσμος φοβάται.
Spiegel: Οι Monty Python θα μπορούσαν να γράψουν κάποια αστεία σχετικά.
Michael Palin: Ναι, εάν επανενωνόμασταν, κάτι θα σκεφτόμασταν. Όπως να έχουμε έναν Ταλιμπάν ως υποψήφιο στο «Ποιος θέλει να γίνει εκατομμυριούχος».
Spiegel: Γιατί δεν το κάνετε;
Michael Palin: Μπορεί να καταλήγαμε σαν την περίπτωση με τις καρικατούρες του Μοχάμεντ, που δημιουργήθηκε παγκόσμιο ζήτημα. Το «πολιτικά ορθό» φοβίζει τους ανθρώπους. Και δεν μιλώ μόνο για την τρομοκρατία. Μερικές φορές, σου δίνεται η εντύπωση ότι δεν μπορείς να αστειευθείς, παρά μόνο εάν το έχεις σκεφτεί πολύ πριν. Αυτό, όμως, είναι αδύνατο. Το χιούμορ βγαίνει αυθόρμητα. Το γέλιο είναι λυτρωτικό. Ελπίζω να παραμείνει έτσι.
Spiegel: Για το τελευταίο σας βιβλίο, ταξιδέψατε στην ανατολική Γερμανία. Κατά τη διαμονή σας εκεί, ανακαλύψατε κάτι που να μπορεί να χαρακτηριστεί «γερμανικό χιούμορ»;
Michael Palin: Αυτή είναι λίγο ερώτηση παγίδα, έτσι δεν είναι; Μου φαίνεται ότι υπάρχουν μικρές διαφορές μεταξύ αγγλικού και γερμανικού χιούμορ. Ένας ακαδημαϊκός Γερμανός, που γνώρισα, μου είπε ότι το γερμανικό χιούμορ ξεκινάει από τα κάτω προς τα πάνω. Το αγγλικό χιούμορ, αντίθετα, στοχεύει τον αφρό της κοινωνίας.
Spiegel: Στο κρατίδιο του Βρανδεμβούργου κάνατε μαθήματα οδήγησης τανκ. Η Γερμανία δεν είναι ένας εύκολος στόχος για έναν Άγγλο κωμικό;
Michael Palin: Δεν είχα ποτέ την πρόθεση να σατιρίσω τη Γερμανία. Το να οδηγήσεις ένα τανκ δεν είναι εύκολο για έναν αρχάριο. Θέλει δουλειά. Αλλά, μόλις το έμαθα, ήταν φοβερή εμπειρία. Ειλικρινά, δεν μου δίνεται συχνά η ευκαιρία να οδηγήσω τανκ.
Spiegel: Πάντα σας αναγνωρίζουν ως Άγγλο, όταν ταξιδεύετε;
Michael Palin: Κανείς δεν θεώρησε ποτέ ότι είμαι από τη Φιλανδία ή με μπέρδεψε με παλιό συμμαθητή του.
Spiegel: Τι είναι αυτό που σας κάνει Άγγλο κατά βάση;
Michael Palin: Έχουμε εμμονή με τις συγγνώμες. Λέω συγγνώμη όλη την ώρα. Η Αγγλία πρέπει να είναι η μόνη χώρα, που σου ζητάνε συγγνώμη, εάν σε πατήσουν στο τρένο. «Συγγνώμη, το πόδι μου σας εμποδίζει!».
Spiegel: Από που πηγάζει αυτό το χαρακτηριστικό; Είναι κάποιο είδος ειρωνείας; Ή υπεροψία;
Michael Palin: Πώς να το πω, για να μην φανώ υπερόπτης; Νομίζω, ότι είναι θέμα διαγωγής και τρόπων. Ζούμε σε ένα υπερπληθές νησί. Οφείλουμε να είμαστε ανεκτικοί ο ένας με τον άλλο και να θέτουμε τα όρια του προσωπικού μας χώρου. Μόνο με αυτόν τον τρόπο μπορώ να το διατυπώσω. Συγγνώμη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου