H επιστήμη το 2011 σύμφωνα με τις προβλέψεις του Nature

 by Yiannis Aeras

To κορυφαίο βρετανικό περιοδικό Nature παρουσιάζει τις εκτιμήσεις του για τις εξελίξεις στην επιστήμη τη χρονιά που μόλις άρχισε.

Βασισμένη στα επιτεύγματα και τις υποσχέσεις του 2010, αλλά και στα χρονοδιαγράμματα για την ολοκλήρωση μεγάλων επιστημονικών προγραμμάτων, η σύνταξη του περιοδικού παραθέτει μια λίστα με 13 πιθανές σημαντικές εξελίξεις:

Χρονοκάψουλα στους πάγους: Το 2011 αναμένονται να δημοσιευτούν τα πρώτα αποτελέσματα από το πρόγραμμα NEEM, μια γεώτρηση 2.500 μέτρων στους αιώνιους πάγους της βόρειας Γροιλανδίας. Οι φυσαλίδες αέρα που έχουν εγκλωβιστεί στον πάγο δίνει μια εικόνα για το κλίμα της Γης στη διάρκεια της προτελευταίας μεσοπαγετώδους περιόδου (130.000 – 115.000 χρόνια πριν), όταν ο πλανήτης ήταν 5 βαθμούς Κελσίου θερμότερος από ό,τι σήμερα.

Γονίδια και ασθένειες: Οι λεγόμενες μελέτες γενωμικού συσχετισμού (GWA) έχουν ήδη αποκαλύψει τις σχέσεις ορισμένων ασθενειών με μεταλλάξεις σε συγκεκριμένες περιοχές του γονιδιώματος. Το 2011, οι επιστήμονες θα αρχίσουν να ανακαλύπτουν τους μηχανισμούς με τους οποίους τα ελαττωματικά γονίδια προκαλούν τελικά συμπτώματα. Η παχυσαρκία, το μεταβολικό σύνδρομο και ο διαβήτης είναι οι πρώτες προτεραιότητες.

Βλαστοκύτταρα για πειράματα: Από το 2009, οι επιστήμονες έχουν καταφέρει να μετατρέψουν κύτταρα του ενήλικου οργανισμού σε τεχνητά βλαστοκύτταρα (iPS), ικανά να δίνουν μια ποικιλία διαφορετικών ιστών. Από το 2010, τα iPS αναμένεται να αρχίσουν να χρησιμοποιούνται στο εργαστήριο για δοκιμές φαρμάκων, αλλά και ως μοντέλα για τη μελέτη ασθενειών, κυρίως ψυχικών.

Φθηνά γονιδιώματα: Το κόστος για τον προσδιορισμό της πλήρους γενετικής αλληλουχίας ενός ανθρώπου αναμένεται να πέσει για πρώτη φορά κάτω από τα 1.000 δολάρια.

Χιγκς όχι, υπερσυμμετρία ναι: Το Nature προβλέπει ότι το CERN δεν θα καταφέρει φέτος να ανιχνεύσει το φευγαλέο σωματίδιο του Χιγκς, ένα υποθετικό σωματίδιο που δίνει στην ύλη τη μάζα της. Το ευρωπαϊκό εργαστήριο θα μπορούσε πάντως να προλάβει να εντοπίσει ενδείξεις για τη θεωρία της υπερσυμμετρίας, σύμφωνα με την οποία για κάθε στοιχειώδες σωματίδιο που γνωρίζουμε υπάρχει και ένα «υπερσυμμετρικό» αντίστοιχό του.

Φως στη σκοτεινή ύλη: Η σκοτεινή ύλη είναι ένα υποθετικό υλικό άγνωστης σύστασης, του οποίου η ύπαρξη έχει προταθεί ως εξήγηση για τη φαινομενική έλλειψη μάζας από το Σύμπαν. Το 2011 αναμένονται τα αποτελέσματα δύο σημαντικών πειραμάτων για την αναζήτησή της, το πείραμα Xenon100 στην Ιταλίας και το CDMSII στις ΗΠΑ.

Νίκη κατά της ηπατίτιδας C: Μια λιγότερο γνωστή μορφή ηπατίτιδας, η ηπατίτιδα C, προσβάλλει το 3% του παγκόσμιου πληθυσμού, συχνά χωρίς να προκαλεί συμπτώματα. Η ύπουλη ασθένεια θα μπορούσε να νικηθεί από την τελαπρεβίρη, ένα φάρμακο της αμερικανικής Vertex, που αναμένεται να εγκριθεί στις ΗΠΑ εντός του έτους.

Μια νέα Γη, ίσως και περισσότερες: Το διαστημικό τηλεσκόπιο Kepler της NASA, που εκτοξεύτηκε το 2009, θα μπορούσε να ανακαλύψει εντός του έτους τον πρώτο πλανήτη που μοιάζει με τη Γη και περιφέρεται γύρω από άστρο που μοιάζει με τον Ήλιο.

Συνθετικοί οργανισμοί: Το 2010 το Ινστιτούτο Κρεγκ Βέντερ στις ΗΠΑ παρουσίασε το πρώτο βακτήριο που λειτουργεί με συνθετικό DNA. Τη νέα χρονιά, οι ερευνητές που ασχολούνται με τη συνθετική ζωή θα μπορούσαν να συνεχίσουν τα πειράματα με πολυκύτταρους οργανισμούς ή με ολόκληρες αποικίες βακτηρίων. Απώτερος στόχος η παραγωγή φαρμάκων και καυσίμων.

Διαστημικά λεωφορεία στη σύνταξη:Εντός του 2011 η NASA αποσύρει οριστικά τα γερασμένα διαστημικά λεωφορεία. Μέχρι να ετοιμάσει το νέο σκάφος, το νωρίτερο το 2015, οι Αμερικανοί αστροναύτες που ταξιδεύουν στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό θα βασίζονται στα ρωσικά Soyuz. Στο μεταξύ, οι μεταφορές φορτίων από και προς το συγκρότημα θα ανατεθούν σε ιδιωτικές εταιρείες.

Διαπλανητικός πυρετός: Μια πληθώρα διαπλανητικών αποστολών προγραμματίζεται να ξεκινήσουν ή να φτάσουν στην κύρια φάση τους το 2011: Το Messenger της NASA θα γίνει ο πρώτος τεχνητός δορυφόρος του Ερμή· το επίσης αμερικανικό Dawn θα επισκεφθεί τον μεγάλο αστεροειδή Εστία· το Juno θα αναχωρήσει για τον Δία· και το Mars Science Laboratory θα βάλει στο μικροσκόπιο το έδαφος του Άρη.

Σύντηξη με λέιζερ: Το ισχυρότερο λέιζερ του κόσμου, που βρίσκεται στο Εθνικό Εργαστήριο Lawrence Livermore στις ΗΠΑ, θα μπορούσε να πετύχει αντιδράσεις πυρηνικής σύντηξης βομβαρδίζοντας μικροσκοπικές κάψουλες που περιέχουν υδρογόνο. Η σύντηξη θα μπορούσε να γίνει μια μέρα πηγή φθηνής, ανεξάντλητης ενέργειας.

Ακτινογραφίες στον πλανήτη: Ο δορυφόρος GOCE του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος, σε τροχιά από το 2009, θα προσφέρει έναν λεπτομερή χάρτη του γήινου βαρυτικού πεδίου, ο οποίος θα βοηθήσει στον υπολογισμό της ανόδου της στάθμης της θάλασσας. Στο μεταξύ, ο δορυφόρος Aquarius θα εκτοξευτεί με αποστολή να μετρήσει την αλατότητα των ωκεανών, ενώ ο Glory θα μετρά τα εισερχόμενα ηλιακά σωματίδια και τα αερολύματα.