ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΜΟΥΣΙΚΟΣΥΝΘΕΤΗ ΡΟΣ ΝΤΕΪΛΙ

Η συνεργασία είναι το κλειδί της προόδου

Αν έχει νόημα ο χαρακτηρισμός «πολίτης του κόσμου» τότε ένας από τους ανθρώπους που τον αξίζουν είναι ο ιρλανδικής καταγωγής μουσικός Ρος Ντέιλι. Ο πολύ αγαπητός μουσικοσυνθέτης και δεξιοτέχνης πολλών μουσικών οργάνων έφυγε νωρίς από την Αγγλία, όπου γεννήθηκε, για να ταξιδέψει από την Ιαπωνία μέχρι τις ΗΠΑ με ενδιάμεσους σταθμούς τις χώρες της κεντρικής Ασίας και της Μεσογείου. Σε μια από τις στάσεις του βρέθηκε τυχαία, τη δεκαετία του ‘70, στην Κρήτη.
Τον τόπο στον οποίο έμελλε να ανακαλύψει ότι ανήκει, όπως ομολογεί σήμερα ο ίδιος. Τις πρώτες του περιηγήσεις τις έκανε με γάιδαρο τον οποίο αργότερα πούλησε αφού κάποιοι τον έπεισαν ότι δεν επιτρέπεται να κυκλοφορεί στους δρόμους με αυτόν. Στο Χουδέτσι ένα μικρό χωριό έξω από το Ηράκλειο συνεχίζει σήμερα να «μυεί» νέους πιστούς στις μουσικές παραδόσεις του κόσμου. Την έλλειψη οργάνωσης αλλά και οράματος για τον πολιτισμό την ξέρει καλά καθώς λίγο έλειψε να στοιχίσει το μέλλον του μουσικού του εργαστηρίου. Ωστόσο, αρνείται να εγκαταλείψει την Κρήτη που αγαπά και τον αγαπούν, όπως αρνείται, προς τιμήν του, να μιλήσει επί παντός επιστητού. Μόνη  «προϋπόθεση» του για τη συζήτηση που ακολουθεί ήταν να μην επεκταθούμε στην οικονομική και πολιτική επικαιρότητα. Παρόλα αυτά οι θέσεις του «προδίδουν» ένα ουσιαστικό ενδιαφέρον για την πολιτική.

Τη συνέντευξη πήρε
ο Κωστής Μαργιόλης

Η οικονομική κρίση στην Ελλάδα (αλλά και στην Ιρλανδία) κάνει όλο και περισσότερους να σκέφτονται τη μετανάστευση ως λύση. Εσείς υπήρξατε ένας ιδιότυπος μετανάστης από πολύ μικρή ηλικία. Τι σας έχει αφήσει η περιπλάνησή σας στις τέσσερις γωνιές του κόσμου;Η έννοια που συνήθως αποδίδουμε στη λέξη μετανάστης, σίγουρα δεν με αφορά. Συνήθως με αυτή τη λέξη αναφερόμαστε σε κάποιον ο οποίος φεύγει από μια δύσκολη έως αφόρητη κατάσταση στη χώρα του (στον οικονομικό ή πολιτικό τομέα κυρίως), και πηγαίνει σε μιαν άλλη χώρα οπού οι συνθήκες είναι καλύτερες και όπου πιστεύει ότι υπάρχουν περισσότερες ευκαιρίες για αυτόν. Σε αυτή τη περίπτωση τα κύρια, αν όχι τα μόνα, ενδιαφέροντά του σχετικά με την καινούρια του «πατρίδα» έχουν να κάνουν με την οικονομική ευρωστία και την πολιτική σταθερότητα που διαθέτει. Οι δικές μου «περιπλανήσεις» είχαν ως κεντρικό άξονα το ενδιαφέρον μου για τον πολιτισμό και, πιο συγκεκριμένα, για τη μουσική παράδοση της κάθε χώρας πού επισκέφτηκα. Πολλές φόρες, μάλιστα, αυτό μου το ενδιαφέρον με ανάγκαζε να πηγαίνω σε χώρες που δεν διέθεταν ούτε οικονομική ευρωστία ούτε πολιτική σταθερότητα, αλλά που είχαν πολύ μεγάλο ενδιαφέρον για μένα. Για παράδειγμα το Αφγανιστάν, την Ινδία, ή την Τουρκία στη δεκαετία του ‘80, ή ακόμα την Ελλάδα στις αρχές της δεκαετίας του ‘70. Για μένα τα ταξίδια πάντα ήταν και πάντα θα είναι μια μοναδική ευκαιρία να μαθαίνω και να εμβαθύνω στα μυστήρια της ίδιας της ζωής. Από τα ταξίδια έχω καταφέρει να συσσωρεύσω ένα τεράστιο θησαυρό πολύτιμων εμπειριών που δεν θα τον αντάλλαζα με όλα τα χρήματα του κόσμου.
 

Οι εικόνες των ΜΜΕ από το Αφγανιστάν, το Πακιστάν, και γενικότερα τη Μέση Ανατολή και την Ασία αναπαράγουν στερεότυπα ταυτίζοντας για παράδειγμα τους μουσουλμάνους με την τρομοκρατία ή στην καλύτερη περίπτωση δείχνουν ανθρώπους βουτηγμένους στη δυστυχία. Είναι τελικά η μουσική αυτή που κρατά τους ανθρώπους ζωντανούς και δημιουργικούς; Μπορεί η τέχνη να ξεριζώσει από μέσα μας τον κακό εαυτό μας;Πιστεύω ότι στο δυτικό κόσμο καλλιεργείται μια πολύ παραμορφωμένη εικόνα του ευρύτερου ισλαμικού κόσμου και δεν πιστεύω ούτε ότι είναι τυχαίο αυτό ούτε ότι είναι χωρίς πολύ συγκεκριμένες σκοπιμότητες. Δυστυχώς, οι συγκρούσεις ανθρώπων που έχουν στο επίκεντρο τη θρησκεία έχουν αποδειχθεί οι πιο αιματηρές, οι πιο άδικες, και σίγουρα οι πιο ηλίθιες. Φυσικά ο ισλαμικός κόσμος σήμερα έχει κάποια πολύ σοβαρά προβλήματα από τα οποία υποφέρουν κυρίως οι ίδιοι οι μουσουλμάνοι, αλλά οι εικόνες που μας ταΐζει ο σύγχρονος δυτικός Τύπος έχουν υπερτονίσει αυτά τα προβλήματα σε τέτοιο βαθμό, ώστε η αντίληψη του μέσου δυτικού ανθρώπου σχετικά με το τι είναι αυτή η θρησκεία και οι άνθρωποί της να είναι εντελώς διαστρεβλωμένη σήμερα. Εγώ ποτέ δεν ήμουν οπαδός καμίας μαζικά οργανωμένης θρησκευτικής παράδοσης αλλά αναγνωρίζω τις αρχέτυπες αλήθειες που βρίσκονται στον πυρήνα της κάθε θρησκείας και πιστεύω ότι μόνο όφελος θα έχουμε αν σταθούμε με σεβασμό απέναντι σε αυτές τις αλήθειες ανεξάρτητα από το χώρο προέλευσής τους. Δεν πιστεύω ότι ο ανθρώπινος νους θα μπορέσει ποτέ να κατανοήσει τα μυστήρια της δημιουργίας της ίδιας της ζωής και του σύμπαντος. Πιστεύω ότι η θρησκεία με την αρχική της σημασία και στην καθαρή της μορφή συνιστά μια πρόκληση για τον άνθρωπο να πάει πέρα από το νου και τη σκέψη σε άλλες σφαίρες αντίληψης, στις οποίες είναι δυνατόν να αντιληφθεί εντελώς διαφορετικά πράγματα από αυτά που μπορεί να προσεγγίσει η σκέψη και με ένα ριζικά διαφορετικό τρόπο. Βέβαια, ούτε αυτή η «αντίληψη» δεν μπορεί να «αγκαλιάσει» τη δημιουργία, αλλά τουλάχιστον μπορεί να μας φέρει σε μια κάποια πνευματική επαφή με την πηγή της, με ένα τρόπο όμως μη-λογικό. Αυτή την επαφή τη βιώνουμε ως αληθινή και βέβαια δεν μπορεί κανείς να «αποδείξει» ότι δεν είναι. Τα προβλήματα αρχίζουν, όμως, όταν νομίζουμε ότι ο τρόπος προσέγγισης αυτής της υπερβατικής αντίληψης ή πίστης, όπως συνηθίζουμε να την ονομάζουμε, είναι να κλείσουμε τη σκέψη σε ένα κουτί δόγματος, περιορίζοντας έτσι την ελευθερία της. Αυτό απλώς έχει ως αποτέλεσμα ένα πνευματικό στένεμα που γεννάει το φανατισμό και τη μισαλλοδοξία. Ο δρόμος του κάθε ανθρώπου προς τη δική του «πίστη» είναι μοναδικός και όλες οι πνευματικές και διανοητικές του δυνάμεις πρέπει να είναι απόλυτα ελεύθερες για να μπορεί να διανύσει αυτό το δρόμο. Η τέχνη από τη φύση της είναι κάπως πιο αφηρημένη και ίσως για αυτό το λόγο στήνει λιγότερες «παγίδες» στους «πιστούς» της απ’ ό,τι η οργανωμένη μαζική θρησκεία. Στην τέχνη δεν περιμένουμε ότι όλοι οι άνθρωποι θα τη βιώνουν και θα την αντιλαμβάνονται με τον ίδιο τρόπο και έτσι ο καθένας αφήνεται ελεύθερα να την προσεγγίσει σύμφωνα με τη δική του φύση και να βρει σε αυτήν τις δικές του αλήθειες. Στην πραγματικότητα μπορούμε να βρούμε παντού και σε όλα μικρές και πολύ μεγάλες αλήθειες, αρκεί να θέλουμε πράγματι να τις βρούμε. Το δύσκολο κομμάτι φαίνεται να είναι η διαχείριση της όποιας αλήθειας, είτε μας έρχεται από την τέχνη, τη θρησκεία ή αλλού, με ένα τρόπο που να εμπνέει τους άλλους ανθρώπους και όχι με ένα τρόπο που τους επιβάλλεται.
 

Επισκεφτήκατε την Ελλάδα πολύ μικρός. Επιστρέψατε και ριζώσατε στην Κρήτη, σαν να παντρευτήκατε τον εφηβικό σας έρωτα. Είναι γνωστές οι δυσκολίες που συναντάει ακόμα ο «γάμος» σας με την Ελλάδα. Τι είναι αυτό που κρατά τη σημερινή Ελλάδα πίσω; Και τι είναι αυτό που αγαπήσατε εδώ και σας κρατά ακόμα στο Χουδέτσι, στην Κρήτη, στην Ελλάδα;Δεν νομίζω ότι μπορεί κανείς να πει ότι μένει σε ένα τόπο για αυτό ή για εκείνο το λόγο. Σίγουρα εγώ δεν μπορώ να το πω αυτό. Έχω την αίσθηση ότι κάποια στιγμή, αφού αμέτρητοι φαινομενικά τυχαίοι παράγοντες και συμπτώσεις με έφεραν εδώ, απλώς αισθάνθηκα ότι, καλώς η κακώς, εδώ ανήκω εγώ, με ό,τι συνεπάγεται σε αυτό. Ποτέ στη ζωή μου δεν έψαχνα επίγειους παραδείσους, αυτή η αναζήτηση πάντα μου φαινόταν ανόητη για έναν ταξιδιώτη. Μάλλον μόνο οι αφελέστεροι των τουριστών ακόμα ψάχνουν τέτοια πράγματα. Οι ταξιδιώτες δεν ψάχνουν για κάπου να μείνουν, απλώς κάποια στιγμή η περιπλάνηση τους σταματάει χωρίς να καταλάβουν οι ίδιοι καλά καλά πώς έγινε αυτό. Από κει και πέρα το ταξίδι τους συνεχίζεται με άλλους τρόπους και σε άλλες «σφαίρες», σε ένα τόπο που κέρδισαν και όχι που τους κέρδισε όπως συνηθίζει ο κόσμος να λέει. Φανταστείτε πόσο δύσκολο είναι για τον ταξιδιώτη να αποδεχθεί το σταμάτημα της περιπλάνησής του, αλλά συνάμα πόσο σημαντικό είναι για τον ίδιο γιατί εκείνη τη στιγμή του «χαρίζεται» ο δικός του τόπος. Η διαφορά είναι, όμως, ότι αυτό το δικό του δεν το βιώνει ως ιδιοκτησία, το βιώνει με όλη τη σημασία της λέξης «ανήκω». Η ιδιοκτησία είναι στατική και για αυτό δεν ταιριάζει σε έναν ταξιδιώτη, στο «ανήκω» το ταξίδι συνεχίζεται...
 

Οι συνεργασίες αποτελούν βασικό συστατικό της μουσικής σας διαδρομής. Πόσο σημαντική είναι τελικά η έννοια της συνεργασίας για την πρόοδο της κοινωνίας;Η συνεργασία είναι το κλειδί της προόδου και είναι αυτό που εγγυάται τη διαχρονική μας ύπαρξη ως είδος, φτάνει βέβαια το το καταλάβουμε καλά αυτό. Συνεργασία όμως δεν είναι μόνο μεταξύ των ανθρώπων, είναι και μεταξύ των ανθρώπων και των ζώων, των φυτών και των άλλων μορφών ύπαρξης, όποια και αν είναι αυτά. Δεν μπορούμε να συνεχίζουμε χωρίς πολύ σοβαρές συνέπειες να συμπεριφερόμαστε εντελώς ανθρωποκεντρικά απέναντι στην υπόλοιπη φύση. Είναι λάθος να πιστεύει κανείς ότι στον άνθρωπο, επειδή έχει μεγαλύτερες δυνατότητες από τα άλλα ζώα, ανήκει η θέση του κυρίαρχου της φύσης. Αντιθέτως, αυτές ακριβώς οι μεγαλύτερες δυνατότητες είναι που τον προορίζουν για το ρόλο του υπηρέτη της φύσης. Ελπίζω να το καταλάβουμε ως είδος εγκαίρως γιατί αλλιώς οι συνέπειες θα είναι ολέθριες.

http://epohi.gr