Η αθηναϊκη εξεγερση του Δεκεμβρη 2008 συνεβει πριν απο δυο χρονια αλλα η επιδραση της ειναι ακομη αισθητη παντου. Το ελληνικο αναρχικο κινημα, μια απο τις βασικοτερες δυναμεις πισω απο αυτα τα γεγονοτα συνεχιζει να διαδραματιζει κεντρικο ρολο στην χωρα, η οποια εχει εκτοτε αντιμετωπισει μια κατασταση οριακης χρεοκοπιας, την επιβολη μετρων λιτοτητας απο το IMF, και τρεις νεκρους τραπεζικους υπαλληλους.Το φασμα των διαφορετικων ομαδων και ατομων στην ελλαδα που προσδιοριζονται ως αναρχικοι, ελευθεριακοι ή αντιεξουσιαστες, ισως να ειναι μεγαλυτερο σε αριθμους και πολιτικη απηχηση απο τα αντιστοιχα αλλων ευρωπαϊκων χωρων, με τις διαδηλωσεις των αναρχικων να ελκουν χιλιαδες και μερικες φορες δεκαδες χιλιαδων διαδηλωτων στα μπλοκ τους. Ειναι ομως ενα μικρο μονο μερος των οργανωμενων εργαζομενων, συμπεριλαμβανομενων και των συνδικατων που συγκροτουν την αριστερα στην ελλαδα γενικοτερα.
Οι αναρχικοι δεν ηταν οι μονοι που συμμετειχαν στα γεγονοτα του Δεκεμβρη του 2008 ωστοσο: στους δρομους βρεθηκαν μαθητες σχολειων, υπερασπιστες των δικαιωματων των μεταναστων, αριστεριστες ακτιβιστες, οπως τα μελη της KOE, και συνδικαλιστες, οπως εκεινοι του ΠAME, φοιτητες και χιλιαδες ανενταχτα ατομα. Παραλληλα, το αναρχικο κινημα διαδραματιζει κρισιμο ρολο στην πολιτικη σκηνη της ελλαδας εδω και δεκαετιες. Με βασικη συμβολη στα γεγονοτα του Δεκεμβρη του 2008, εχει διευρυνει την αντιστασηστις πολιτικες εξελιξεις εκτοτε.
Ο διευρυμενος ρολος του στο εσωτερικο της πολιτικης κουλτουρας της ελλαδας, ισως να βρισκει την αντιθεση του στην ιστορια των εξωτερικων επεμβασεων που εχει αντιμετωπισει η χωρα, καθως και στην αντισταση στις ανεπαρκειες του ελληνικου κρατους και των θεσμων του. Ωστοσο αναλυεται με αυξανομενο ενδιαφερον απο παρατηρητες σε ολον τον κοσμο ως ενα φαινομενο που αναδεικνυει την παραδειγματικη δυναμικη της συγκεκριμενης ιστορικης στιγμης που βιωνουμε, προσφεροντας κατα συνεπεια πολιτικα συμπερασματα, και συχνα πυκνα εμπνευση, σε φιλους και συντροφους παντου.
ο ελληνικος αναρχισμος
Η ελλαδα μοιραζεται με πολλες αλλες ευρωπαϊκες χωρες μια κληρονομια αναρχοσυνδικαλιστικων οργανωτικων προσπαθειων και αναρχικης αγκιτατσιας απο τον δεκατο ενατο αιωνα ηδη και τον εικοστο. Η κληρονομια αυτη διακοπηκε ωστοσο απο τα μαυρα χρονια της δικτατοριας του Μεταξα (1936-1941), την κατοχη απο τους ναζι (1941-1944), και τον εμφυλιο πολεμο (1944-1949). Ομως αντι της συνεχειας των παλιοτερων θεωρητικων παραδοσεων, το συγχρονο ελληνικο αναρχικο κινημα αναπτυχθηκε υπο την επιρροη των καταστασιακων καθως και των ελευθεριακων θεσεων που εφτασαν στην χωρα απο ελληνες σπουδαστες στην γαλλια μετα το 1968. Ενα απο τα ιδρυτικα γεγονοτα του δε ηταν η εξεγερση εναντια στην τυραννια της στρατιωτικης χουντας το 1973, και πιο συγκεκριμενα η καταληψη του πολυτεχνειου της αθηνας, η οποια τσακιστηκε απο τα τανκ της χουντας που στο περασμα τους αφησαν πισω τους τουλαχιστον 23 νεκρους διαδηλωτες στις 17 Νοεμβριου του 1973.
Αν και η συμβολη των αναρχικων στα εν λογω γεγονοτα ηταν μαλλον μικροτερη σε αριθμους, ηταν συμβολικα σημαντικη, μιας και εκεινοι, για πρωτη φορα μετα τον δευτερο παγκοσμιο πολεμο, δηλωσαν την παρουσια και την ταυτοτητα τους, ζητωντας οχι μονο το τελος του στρατιωτικου καθεστωτος, αλλα και την αντιθεση τους στον καπιταλισμο και την διακυβερνηση ως εχει, προκαλωντας και καποιες αντιπαραθεσεις με την καθεστωτικη αριστερα. Εκτοτε, οι αναρχικοι αποτελουν σημαντικο παραγοντα στις ζυμωσεις που συμβαινουν στο εσωτερικο της ελληνικης κοινωνιας. Η παρουσια τους ωστοσο αποτελει αποδειξη οτι ακομα και μετα τον τυπικο τερματισμο της στρατιωτικης χουντας και την μεταβαση στην δημοκρατια, το ελληνικο κρατος, οι θεσμοι του και η βια του, δεν εχουν αλλαξει και πολυ απο το παρελθον.
Στο περασμα των χρονων, επαναλαμβανομενες περιστασεις εξεγερσεων εναντια σε αστυνομικες δολοφονιες απεδειξαν οτι δεν ηταν οι μονοι που αμφισβητησαν ή και πραγματι αρνηθηκαν την νομιμοτητα των κρατικων δολοφονιων: το 1980, δυο μελη αριστερων οργανωσεων δολοφονηθηκαν κατα την διαρκεια συγκρουσεων για την επετειο των γεγονοτων της 17ης Νοεμβριου. Το 1985, ενας αστυνομικος δολοφονησε τον Μιχαλη Καλτεζα, εναν δεκαπενταχρονο μαθητη, πυροδοτωντας ενα ακομη κυμα διαμαρτυριων συγκρουσεων και καταληψεων. Το 1990 ενα ακομη κυμα διαχυθηκε μετα την αθωωση του αστυνομικου που δολοφονησε τον Καλτεζα. Ενω το 1995 το πολυτεχνειο στην αθηνα καταληφθηκε και παλι απο τους αναρχικους, την φορα αυτη σε αλληλεγγυη προς τους εξεγερμενους κρατουμενους της φυλακης του κορυδαλλου. Θεμα συζητησεων παραμενει ωστοσο τογεγονος οτι οι περιοδικες μαζικες διαδηλωσεις στους δρομους και οι βιαιες συγκρουσεις με την αστυνομια, αναβιωνουν και επαναλαμβανουν (μεχρι και σημερα) την αρχικη εξεγερση του 1973, δημιουργωντας καθε φορα μια ακομη γενια ριζοσπαστικοποιημενων αγωνιστων.
Ωστοσο, θα συνιστουσε μονοπλευρη εκτιμηση η μειωση του αναρχικου κινηματος σε μια ιστορικη συνεχεια γεγονοτων, και θα αγνοουσε οσα συμβαινουν στα χρονια μεταξυ των εντονων συγκρουσεων με την αστυνομια στους δρομους: τις καταληψεις, τα στεκια, την αντισταση εναντια στα εκσυγχρονιστικα εργα των ολυμπιακων του 2004, καθως και τον εγκλεισμο στην φυλακη δεκαδων αγωνιστων, αλλα και των εκστρατειων αλληλεγγυης προς αυτους, με μια λεξη, την καθημερινη ζωη ενος κοινωνικου κινηματος που προηγειται και επεται της εξεγερσης που φτανει στις τηλεοπτικες ειδησεις, χωρις το οποιο ομως αυτη θα παρεμενε δυσνοητη και ελλειπης συναφειας. Αυτη ειναι σιγουρα και η περιπτωση των γεγονοτων του Δεκεμβρη του 2008.
Δεκεμβριος 2008
Στις 6 Δεκεμβριου του 2008, ο ειδικος φρουρος Επαμεινωνδας Κορκονεας πυροβολησε και δολοφονησε τον δεκαπενταχρονο Αλεξανδρο Γρηγοροπουλο στην γειτονια των εξαρχειων της αθηνας. Αμεσως μολις διαδοθηκε το νεο της δολοφονιας του Αλεξανδρου ξεσπασαν διαδηλωσεις, διαμαρτυριες και επιθεσεις σε αστυνομικα τμηματα, ενω οι βανδαλισμοι και οι λεηλασιες στην αθηνα και σε αρκετες αλλες πολεις της ελλαδας δεν σταματησαν παρα δυο περιπου εβδομαδες αργοτερα. Μολαταυτα, τι συνεβει ακριβως κατα την διαρκεια των δυο εκεινων εβδομαδων; ηταν εξεγερση; ξεσηκωμος; ανταρσια; ενα γεγονος συγκρισιμο με τον μαη του 1968; Οι διαφωνιες για το νοημα των δυο εβδομαδων του Δεκεμβρη του 2008 δεν εχουν τελειωμο. Η κυβερνηση προσπαθησε να μειωσει την σημασια των γεγονοτων, περιγραφοντας τα ως πραξεις παραλογης βιας, στερουμενα οποιουδηποτε πολιτικου νοηματος. Παρομοια, τα οπτικα μεσα υιοθετησαν ενα ειδος αυτολογοκρισιας, ειδικα μετα την διαπιστωση οτι οι εικονες νεων που εκαιγαν υποκαταστηματα τραπεζων και καταστηματα, ενεπνεαν και αλλους νεους να κανουν το ιδιο. Ενω πολλες ηταν οι αναφορες που κατηγοριοποιησαν επιμονα τα γεγονοτα οχι μονο ως εξεγερσιακα, αλλα ως μια χουλιγκανιστικη εκρηξη οργης και βιας εναντια στην υπαρχουσα ταξη πραγματων.
Οι περιγραφες αυτες αποκρυπτουν μια αλλη εξισου σημαντικη πτυχη των ιδιων γεγονοτων ομως, δηλαδη την συλλογικη αυτοοργανωση της διαμαρτυριας, τις καταληψεις, τις συζητησεις και τις ανοικτες συνελευσεις. Με δεδομενα σαν και αυτα, ο μαης του 1968 θα μπορουσε να περιγραφει ως ενα 'απλο μπαχαλο'. Ενα απο τα αξιοσημειωτα στοιχεια, σε πολλες απο τις περιγραφες των αυτοπτων μαρτυρων των γεγονοτων της εξεγερσης του Δεκεμβρη του 2008, εγκειται στο οτι τα γεγονοτα καθαυτα ξεπερασαν τις προσπαθειες περιορισμου του νοηματος τους ή και της σημασιας τους σε καποιο ευκολο συνθημα ή νεολογισμο.
Οι μαρτυριες αυτες εκφραζουν την μετασχηματιστικη δυναμη των γεγονοτων, ειδικοτερα δε τον τροπο με τον οποιο κατεστησαν σαφες στους παντες οτι οσα εδειχναν αδυνατα μεχρι προσφατα αξαφνα γινονταν πραγματικοτητα. «Τωρα ειναι ο καιρος… Τωρα, που τα παντα εχουν αλλαξει’. Εκει οπου μεχρι προσφατα αφηρημενοι κανονες ή ατυπες ιεραρχιες καθοριζαν τα γεγονοτα, οι ανθρωποι αισθανθηκαν οτι μπορουν να συμβαλλουν στην αλλαγη, ή συμφωνα με τα λεγομενα ενος ακτιβιστη: ‘εχουμε παρει τις ζωες μας στα χερια μας’.
Ενω καποιος αλλος νεος εξηγησε το νοημα της διαμαρτυριας ως μια απλη δηλωση 'οτι ειμαστε και εμεις εδω', με το ‘εμεις’ να αναφερεται σε ολους οσους παραμενουν, κατω απο ‘normal’ συνθηκες, αφωνοι. Συζητησιμα επισης, το αναρχικο κινημα (σε καμια περιπτωση η μοναδικη δυναμη πισω απο τα γεγονοτα του Δεκεμβρη) θα μπορουσε να ειδωθει ως ο βασικος παραγοντας, καθως και εκεινη η κοινωνικη ομαδα που χαρισε τα προταγματα του σε αυτα, ακριβως επειδη το μηνυμα τους ηταν πως κανεις δεν μπορουσε να αναλαβει εναν τετοιο ρολο και να μιλησει εκ μερους των αλλων.
Το γεγονος στην ολοτητα του ηταν μια 'εξεγερση πολλων κεντρων', χωρις πρωτοποριες και ηγετες, αλλα με πολλες και διαφορετικες ομαδες που συμμετειχαν στα διαφορα εγχειρηματα των ημερων εκεινων. Οι ιδιοι οι αναρχικοι δε ξαφνιαστηκαν, ή και εμειναν αποσβολωμενοι σε πολλες περιπτωσεις, απο την ορμη των γεγονοτων, αλλα με την συμβολη τους στην δημιουργια των υποδομων ή την προετοιμασια των συγκρουσιακων προϋποθεσων, αντι της καθοδηγησης των συγκρουσεων, τις μετετρεψαν σε μια συνολικη εξεγερση εναντια στο συστημα: ξαφνικα οι νεοι μπορουσαν να σπασουν μια βιτρινα διακυρησσοντας οτι η πραξη αυτη αποτελει εμπρακτη κριτικη εναντια στον καταναλωτισμο, τις επισφαλεις, κακοπληρωμενες εργασιες, ή την ελλειψη ευκαιριων. Ετσι, μια συγκρουση πυροδοτημενη απο την αστυνομικη κτηνωδια εξελιχθηκε σε εξεγερση εναντια στην αστυνομια γενικοτερα, τις επισφαλεις και εκμεταλλευτικες εργασιακες συνθηκες, και την διακυβερνηση γενικα.
η προκληση για το μελλον
Αναμφισβητητα, ο Δεκεμβρης του 2008 προσεφερε στο αναρχικο κινημα, τοσο στο εσωτερικο της χωρας οσο και στο εξωτερικο, μια αναγνωριση που δεν ειχε ως τοτε. Ομως με αυτην ερχονται ενδεχομενως και οι αυξημενες προσδοκιες για οσα μπορει να καταφερει στην πραγματικοτα, προσδοκιες ωστοσο που μπορει να απογοητευτουν αν δεν δωθει προσοχη. Εντουτοις η δυναμη του πηγαζει ακριβως απο το γεγονος οτι ειναι συνειδητοποιημενο, και βασιζεται στο οτι δεν προκειται ακομη για ενα συγκροτημενο κινημα, ενα ολοκληρωμενο 'προϊον', αλλα μια ανοικτη προκληση για το μελλον, ενα διαρκες αλμα πιστης, με εμπιστοσυνη στην δικη του ευφερετικοτητα, δημιουργικοτητα και δυναμη.
Ομως απο τον Δεκεμβρη του 2008 και μετα το ελληνικο αναρχικο κινημα εχει χασει μεγαλο μερος της δυναμικης που κατακτηθηκε μετα απο δυο εβδομαδες ανοικτων αντιπαραθεσεων με το κρατος: καποιοι απο τους αγωνιστες του ενωθηκαν σε ομαδες του ενοπλου ανταρτικου, οπως η 'Σεχτα Επαναστατων', υιοθετωντας το επιχειρημα – που εχει ηδη αποτυχει κατα την διαρκεια της δεκαετιας του 1970 αλλου - οτι τα τρομοκρατικα μεσα μπορουν να επιταχυνουν τα γεγονοτα προς την κατευθυνση της πολυαναμενομενης ανατροπης του συστηματος.
Η απογοητευση εχει επισης θολωσει τις προωρες προσδοκιες για μια αναρχικα εμπνευσμενη επανασταση που θα ακολουθουσε συντομα μετα την αφιξη των εκπροσωπων του IMF και την επιβολη ριζικων μετρων περικοπης των κρατικων δαπανων. Το μεγαλυτερο μερος του κινηματος παρ’ ολα αυτα ζει στις καταληψεις, στους χωρους πειραματισμου και αυτοοργανωσης με αλλες ομαδες, δηλαδη με την καλλιεργεια τις λιγοτερο θορυβωδους κοιλαδας του αναρχικου ακτιβισμου μετα την εξεγερτικη κορυφωση. Ομως ακομη περισσοτερο, τα γεγονοτα στην ελλαδα, καθως και οι δρασεις των αναρχικων εκει, αναλυονται σε ολη την ευρωπη και αλλου με ενθουσιασμο, ή φοβο, αναλογως των συμπαθειων των αναλυτων, και ειτε ερμηνευονται ως απομειναρια μιας εποχης προ πολλου περασμενης, ή ως προπομποι οσων δεν εχουν ακομη ελθει.
Δεδομενου οτι η ελλαδα, η οικονομικη και η πολιτικη της αναπτυσσονται μεσα απο συνθηκες διαρκους κρισης, ειναι πολυ πιθανο οτι η παρουσια των αναρχικων στην χωρα να αυξηθει, οχι να μειωθει. Ενω κρινοντας απο την προσφατη ιστορια τους, η παρουσια αυτη θα λαβει νεες μορφες, επινοωντας νεες εκφρασεις, αντι της επαναληψης των ιδιων συνθηματων και τακτικων. Το γεγονος και μονο οτι τιθεται το ερωτημα σχετικα με το ‘ποια θα ειναι η εξελιξη του ελληνικου αναρχισμου;’ αναγνωριζει το αξιοθαυμαστο του κινηματος που συνιστα ο ελληνικος αναρχισμος. Εκπροσωπει μια αυθεντικη κοινωνικη δυναμη, οχι μια υπο –, ή περιθωριακη, κουλτουρα, οπως συμβαινει συχνα με τον αναρχισμο σε αλλες χωρες της ευρωπης. Ενω το ιδιο το κινημα εμφανιζεται μαχητικοτερο, προθυμο να συγκρουστει με την αστυνομια και να καταφυγει στην βια (ή την ‘αντιβια’, οπως θα το εθεταν οι ιδιοι οι ακτιβιστες), συχνοτερα απο τους αναρχικους σε αλλες χωρες.
Εξισου σημαντικα ωστοσο, προκειται για ενα κινημα που βρισκεται σε επαφη και επικοινωνια με την κοινωνια, συμμετεχοντας σε οργανωσεις γειτονιας, συμμαχωντας με κατοικους, φοιτητες ή μεταναστες, αντιστεκομενο στην ερημοποιηση των αστικων κεντρων με αμεσες δρασεις που σκοπευουν στην δημιουργια νεων παρκων, πειραματιζομενο με την αυτοοργανωση, μεχρι και την εναρξη αναρχικων επαγγελματικων εγχειρηματων. Μετα τον Δεκεμβρη του 2008, μια νεα γενια νεων εχει υποστηριξει ενα κυμα αυτοοργανωμενων καταληψεων και κοινοτικων δραστηριοτητων, για παραδειγμα, καταλαμβανοντας επιχειρησεις που βρεθηκαν στα προθυρα της χρεοκοπιας.
Ενω αλλοι εχουν δημιουργησει ή συμμετεχουν σε ενοπλες ομαδες οπως η ‘Συνομωσια των Πυρηνων της Φωτιας’, ή η ‘Σεχτα Επαναστατων’. Με την τελευταια να παρακινειται απο ο,τι φαινεται, απο την αρνηση της να επιστρεψει στην κανονικοτητα των καθημερινων ρυθμων μετα την εκρηξη του Δεκεμβρη του 2008, επιλεγοντας αντιθετα την ‘αναβαθμιση’ του επιπεδου της βιας απο τις μαζικες διαδηλωσεις στους δρομους σε μια μικρη avant-garde ομαδα ανταρτικου πολης. Μετα την εκτελεση του Σωκρατη Γκιολια, ενος δημοσιογραφου σε εναν δρομο της αθηνας στις 19 Ιουλιου του 2010, δηλωσαν: “Προτεινουμε την ολοκληρωτικη ισοπεδωση και καταστροφη των σχεσεων εξουσιας και του κυριαρχου πολιτισμου. Μονο πανω απο τα ερειπια και τα συντριμμια των συγχρονων αστικων κεντρων θα ανθησει ο νεος τροπος ζωης.
Οι ανταρτικες ομαδες δεν ειναι παρα μια μικρη προγευση αυτου του μελλοντος. Αλλα, οπως ειπαμε και σε προηγουμενα κειμενα, ακομη και αν αυτο το μελλον δεν ελθει, θα το εχουμε γευτει, ζωντας το με τον δικο μας ανορθοδοξο τροπο σημερα. Και η περιπετεια αυτη, το ταξιδι προς την απελευθερωση αξιζει καθε του λεπτο...” Οι περισσοτεροι ελληνες αναρχικοι μαλλον θα διαφωνουσαν με την ιδεα μιας 'προγευσης του μελλοντος' που θα συμπεριλαμβανε τον θανατο ενος δημοσιογραφου κιτρινης φυλλαδας, ενω ομαδες οπως η ‘Σεκτα Επαναστατων’ αντιμετωπιστηκαν απο το αναρχικο κινημα με κριτικη και αποστασιοποιητικα σχολια.
Μια στιγμη εντονου σοκ ακολουθησε τον θανατο τριων τραπεζουπαλληλων τον μαιο του 2010, μετα απο μια φωτια που ξεκινησε απο κοκταϊηλ μολοτωφ που ριχτηκαν απο υποτιθεμενους αναρχικους κατα την διαρκεια διαδηλωσης γενικης απεργιας. Η δριμυτερη πιθανη αυτοκριτικη προηλθε απο τους αναρχικους που ξεσηκωθηκαν απο την ελλειψη αντιδρασης για τους θανατους μεταξυ των κυκλων τους παντως.
Καποιοι αναρχικοι εχουν εκτοτε ενωθει με κατοικους στην καταληψη, κατασκευη και διαχειριση ενος αυτοοργανωμενου παρκου στα εξαρχεια της αθηνας, μετατρεποντας μια αχρησιμοποιητη εκταση στο κεντρο της πολης σε παρκο που δημιουργησαν, διαχειριστηκαν και χαιρονται οι κατοικοι της περιοχης και οι ακτιβιστες που δρουν εκει. Μετα απο μια σειρα γεγονοτων εμβληματικων για την συγχρονη ελλαδα,οι αναρχικοι εχουν δημιουργησει εναν δημοσιο χωρο τον οποιο διαχειριζονται χειραφετημενα οι θαμωνες του, εφαρμοζοντας κατα γραμμα αρχες καπιταλιστικου αστικου σχεδιασμου του 21ου αιωνα. Εργα οπως αυτο αναδεικνυουν μια οξυμωρη συνθεση δυναμεων, απο την οποια οι αναρχικοι θα μπορουσαν πραγματι να επωφεληθουν απο την υποχωρηση του (ετσι και αλλιως χρεωκοπημενου) κρατους και του αποδεκατισμου του μετα την εφαρμογη των μετρων λιτοτητας.
Ποιος αλλος θα μπορουσε να αναλαβει ενα τετοιο εργο αλλωστε εκτος απο τους πολυχρονα εμπειρους στην δημιουργια αυτονομων δικτυων ελευθερα συνεργαζομενων ατομων, δηλαδη, τους αναρχικους; Ο PepeEgger ειναι πολιτικος αναλυτης και δημοσιογραφος στο Λονδινο και εργαζεται με τα κοινωνικα κινηματα και τις χειραφετησιακες πολιτικες. Z Net - The Spirit Of Resistance Lives
kourdistoportocali
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου