Μια φωτογραφία σου ήρθε και σε μένα,
μια φωτογραφία σου απ’ τα ξένα.
Απ’ αυτές που κρατάν οι φοιτητές,
απ’ αυτές που ξεσκίζει ο χαφιές,
απ’ αυτές που κρεμάν οι φοιτητές στην καρδιά τους.
Τσε Γκεβάρα, Τσε Γκεβάρα, Τσε Γκεβάρα!
του SPY (JUNGLE-Report) για το SIERRA MAESTRA
Καταρχάς, ο απόλυτος μύθος - της επανάστασης, της αιώνιας νεότητας, του ατίθασου πνεύματος. Μποέμ, χιουμορίστας, προκλητικός, μαρξιστής αλλά ποτέ δογματικός.
Χαρακτηρίστηκε «ήρωας για τη Λατινική Αμερική και την ανθρωπότητα» (Σαντινίστας),«Σπάρτακος» (κομαντάντε Μάρκος).
Επαναστατικό σύμβολο, αντάρτης-ίνδαλμα από τη βιομηχανία ονείρων ως τη βιομηχανία της μουσικής, κοσμεί από τις σημαίες της αργεντίνικης ποδοσφαιρικής λέσχης Τσακαρίτα Τζούνιορς ως τα μακό μπλουζάκια ροκ συναυλιών.
«Χαμογελάς γαλήνια ξαπλωμένος σαν τα χείλη μιας γυναίκας να φιλούν αθέατα μέρη του κορμιού σου... Ο λαιμός σου είναι πιο σέξι από τους γέρικους και θλιβερούς λαιμούς του Τζόνσον, του Ντε Γκωλ, του Κοσίγκιν ή τον πυροβολημένο λαιμό του Τζον Κένεντι»έγραψε ο ποιητής των μπίτνικ 'Αλεν Γκίνσμπεργκ για το πτώμα τού «Τσε».
Το φιλάσθενο παιδί της Σέλια δε λα Σέρνα και του Ερνέστο Γκεβάρα Λιντς γεννήθηκε στις 14 Ιουνίου 1928 στο Ροσάριο της Αργεντινής. Από μικρός, έπασχε από άσθμα. Ποτέ άλλοτε οποιαδήποτε επανάσταση δεν όφειλε τόσο πολλά σε μια ασθένεια. Βρογχοδιασταλτικές ενέσεις και σωληνάκια της μάσκας οξυγόνου. Δηλαδή θυμός, πείσμα, ατσάλινη θέληση. Ευχή και κατάρα («εξαρτώμαι περισσότερο από τη συσκευή εισπνοής παρά από το τουφέκι» έγραφε πολύ αργότερα, ως αντάρτης, στους δικούς του).
Από τον επαναστάτη θείο που πηγαίνει να πολεμήσει στον ισπανικό εμφύλιο μυείται στην πολιτική. Από τον ήρωα της παιδικής ηλικίας του, τον Σαντοκάν, τον πειρατή του Σαλιγκάρι, μυείται στην περιπέτεια. Από τα περιπετειώδη μυθιστορήματα του Ιουλίου Βερν στη φαντασία. Και από ποιητές όπως ο Μποντλέρ, στη «μεταφυσική» του ταξιδιού.
Το φιλάσθενο παιδί της Σέλια δε λα Σέρνα και του Ερνέστο Γκεβάρα Λιντς γεννήθηκε στις 14 Ιουνίου 1928 στο Ροσάριο της Αργεντινής. Από μικρός, έπασχε από άσθμα. Ποτέ άλλοτε οποιαδήποτε επανάσταση δεν όφειλε τόσο πολλά σε μια ασθένεια. Βρογχοδιασταλτικές ενέσεις και σωληνάκια της μάσκας οξυγόνου. Δηλαδή θυμός, πείσμα, ατσάλινη θέληση. Ευχή και κατάρα («εξαρτώμαι περισσότερο από τη συσκευή εισπνοής παρά από το τουφέκι» έγραφε πολύ αργότερα, ως αντάρτης, στους δικούς του).
Από τον επαναστάτη θείο που πηγαίνει να πολεμήσει στον ισπανικό εμφύλιο μυείται στην πολιτική. Από τον ήρωα της παιδικής ηλικίας του, τον Σαντοκάν, τον πειρατή του Σαλιγκάρι, μυείται στην περιπέτεια. Από τα περιπετειώδη μυθιστορήματα του Ιουλίου Βερν στη φαντασία. Και από ποιητές όπως ο Μποντλέρ, στη «μεταφυσική» του ταξιδιού.
Στα 16 του ο Γκεβάρα είναι ο έφηβος των αντιφάσεων. Ο «τσάντσο» (το «γουρούνι») που αρνείται να αλλάξει ρούχα επί μία εβδομάδα αλλά γοητεύει. Ο κοιλιόδουλος νεαρός που τρώει ακατάσχετα και με την ίδια ευκολία περνά στον ασκητισμό. Το 1946, τη χρονιά που ο Χουάν Περόν κερδίζει τις εκλογές, ο 18χρονος Τσάντσο καλείται να εκπληρώσει τη στρατιωτική θητεία του. Τον απαλλάσσει μια οξεία κρίση άσθματος. Η ίδια κρίση είναι καθοριστική και για την τελική απόφασή του να σπουδάσει Ιατρική στο Πανεπιστήμιο του Μπουένος Αϊρες. Ανατομία και Φρόιντ, πολιτική θεωρία και μυθιστορήματα. Τη δεκαετία του 1950, τα ταξίδια της φαντασίας γίνονται πραγματικά. Η ρομαντική ουτοπία θα διανύσει α λα μπίτνικ χιλιάδες χιλιόμετρα με ένα παλιό ποδήλατο στο οποίο έχει προστεθεί μόνο ένα μικρό μοτέρ. Πρώτος σταθμός, ένα νοσοκομείο για λεπρούς. Το πάθος των ταξιδιωτικών ημερολογίων έχει γεννηθεί μαζί με το πάθος της προσφοράς κοινωνικού έργου («Λεπρός είναι ο εργάτης, ο ιθαγενής Ινδιάνος, ο αποστερημένος χωρικός»).
Ερωτεύεται αλλά η καρδιά του «είναι σαν εκκρεμές ανάμεσα στον έρωτα και στο δρόμο». Το ποδήλατο γίνεται μοτοσικλέτα με την οποία διασχίζει τη Λατινική Αμερική. Χιλή, Βολιβία, Περού, Κολομβία, Βενεζουέλα. 1953. Στη Γουατεμάλα θα αποκτήσει το νέο παρατσούκλι του: «Τσε» (που σημαίνει: «ε, 'σύ», «ψιτ, αδερφέ»).
Μεξικό. Εδώ τον Ιούλιο του 1955 θα έρθει σε επαφή με τον κουβανό επαναστάτη δικηγόρο Φιντέλ Κάστρο που αγωνίζεται κατά του δικτάτορα της Κούβας Μπατίστα. Ενώνουν την πολιτική τύχη τους. Εχει γνωρίσει την περουβιανή εξόριστη Ιλντα Γκαδέα. Η εγκυμοσύνη της τον οδηγεί στην απόφαση να επισημοποιήσουν τη σχέση τους με γάμο. Ο γάμος εκείνος δεν θα κρατήσει πολύ. Το 1959 το ζεύγος χωρίζει και ο Τσε παντρεύεται την Αλέιντα Μαρτς. Στο μεταξύ, η επανάσταση στην Κούβα έχει νικήσει.
Ωστόσο, έξι χρόνια αργότερα, το δεξί χέρι του Κάστρο δεν χωράει πια στην Αβάνα - άλλωστε ο Τσε ουδέποτε ερωτεύθηκε την εξουσία, αυτός ήταν πλασμένος μόνο για την επανάσταση. Με εκατό εθελοντές κατατάσσεται στο αντάρτικο του Κονγκό και ένα χρόνο μετά ετοιμάζει το αντάρτικο στη Βολιβία. Δολοφονείται στις 9 Οκτωβρίου 1967 κατά διαταγήν της κυβέρνησης της Βολιβίας σε συνεννόηση με τη CIA. Η αναγνώριση των λειψάνων του έγινε 30 χρόνια αργότερα, στις 12 Ιουλίου 1997, οπότε και «επαναπατρίστηκαν» στην αγαπημένη του Αβάνα.
Ερωτεύεται αλλά η καρδιά του «είναι σαν εκκρεμές ανάμεσα στον έρωτα και στο δρόμο». Το ποδήλατο γίνεται μοτοσικλέτα με την οποία διασχίζει τη Λατινική Αμερική. Χιλή, Βολιβία, Περού, Κολομβία, Βενεζουέλα. 1953. Στη Γουατεμάλα θα αποκτήσει το νέο παρατσούκλι του: «Τσε» (που σημαίνει: «ε, 'σύ», «ψιτ, αδερφέ»).
Μεξικό. Εδώ τον Ιούλιο του 1955 θα έρθει σε επαφή με τον κουβανό επαναστάτη δικηγόρο Φιντέλ Κάστρο που αγωνίζεται κατά του δικτάτορα της Κούβας Μπατίστα. Ενώνουν την πολιτική τύχη τους. Εχει γνωρίσει την περουβιανή εξόριστη Ιλντα Γκαδέα. Η εγκυμοσύνη της τον οδηγεί στην απόφαση να επισημοποιήσουν τη σχέση τους με γάμο. Ο γάμος εκείνος δεν θα κρατήσει πολύ. Το 1959 το ζεύγος χωρίζει και ο Τσε παντρεύεται την Αλέιντα Μαρτς. Στο μεταξύ, η επανάσταση στην Κούβα έχει νικήσει.
Ωστόσο, έξι χρόνια αργότερα, το δεξί χέρι του Κάστρο δεν χωράει πια στην Αβάνα - άλλωστε ο Τσε ουδέποτε ερωτεύθηκε την εξουσία, αυτός ήταν πλασμένος μόνο για την επανάσταση. Με εκατό εθελοντές κατατάσσεται στο αντάρτικο του Κονγκό και ένα χρόνο μετά ετοιμάζει το αντάρτικο στη Βολιβία. Δολοφονείται στις 9 Οκτωβρίου 1967 κατά διαταγήν της κυβέρνησης της Βολιβίας σε συνεννόηση με τη CIA. Η αναγνώριση των λειψάνων του έγινε 30 χρόνια αργότερα, στις 12 Ιουλίου 1997, οπότε και «επαναπατρίστηκαν» στην αγαπημένη του Αβάνα.
Είπαν...
Ως υπουργός, ο Τσε ανυψώνει την εθελοντική εργασία σε ιερή πράξη για την Επανάσταση. Τις Κυριακές κόβει ζαχαροκάλαμα και κουβαλάει τσουβάλια με ζάχαρη. Σαν σταυροφόρος, ενσαρκώνει αυτό τον Νέο 'Ανθρωπο τον οποίο ονειρεύεται:
«Επιτρέψτε μου να σας πω, με κίνδυνο να φανώ γελοίος, ότι ο πραγματικός επαναστάτης οδηγείται από το σπουδαίο συναίσθημα της αγάπης. [...] Ίσως αυτό είναι ένα από τα μεγάλα δράματα του πολιτικού καθοδηγητή. Πρέπει να συνδυάζει την ψυχρή ευφυΐα με το παθιασμένο πνεύμα, να παίρνει επώδυνες αποφάσεις δίχως να συστέλλεται ούτε ο παραμικρός μυς του. [...] Υπό αυτές τις συνθήκες, πρέπει να διαθέτει κανείς μεγάλη δόση ανθρωπισμού, έντονη αίσθηση δικαιοσύνης και αλήθειας, για να μην καταλήξει σε ακραίο δογματισμό, σε ψυχρό σχολαστικισμό, για να μην απομονωθεί από τις μάζες...»
Ωστόσο, από τον Δεκέμβριο του 1964, ο Τσε οραματίζεται το μέλλον:
«Όταν έρθει εκείνη η στιγμή, είμαι διατεθειμένος να δώσω τη ζωή μου για την απελευθέρωση οποιασδήποτε χώρας της Λατινικής Αμερικής, χωρίς να απαιτήσω τίποτα ως αντάλλαγμα...»
Τον Μάρτιο του 1965 εξαφανίζεται. Έχει αποφασίσει να πάει στην Αφρική. Έπειτα από μια αποτυχία στο Κονγκό, όπου επιχειρεί ν' ανάψει μια νέα επαναστατική εστία, έρχεται η σειρά της Βολιβίας. Στις 8 Οκτωβρίου 1967 συλλαμβάνεται από τις αρχές της Βολιβίας και στις 9 του μήνα εκτελείται με συνοπτικές διαδικασίες. Η φωτογραφία στην οποία απεικονίζεται νεκρός, με τα μάτια ανοιχτά, θα γίνει λάβαρο της επανάστασης μιας ολόκληρης γενιάς. Σύντομα όμως ένα άλλο πορτρέτο θα αντικαταστήσει αυτή την εικόνα: εκείνο του Κόρντα, που τραβήχτηκε επτά χρόνια πριν. Πρώτοι οι μιλανέζοι φοιτητές θα το σηκώσουν ψηλά στις διαδηλώσεις τους, με το σύνθημα: «El Che Vive!» (Ζήτω ο Τσε!)
«Χρειάστηκα χρόνο για να καταλάβω αυτό τον άνθρωπο, που συνδύαζε τη σκληράδα του ατσαλιού και την τρυφερότητα του ρόδου... που αρνιόταν τον άνθρωπο-λύκο και ευχόταν για έναν Νέο 'Ανθρωπο...»
Ο Φωτογράφος Αλμπέρτο Κόρντα, για τον Τσε
Είπε...
Ο Φιντέλ μου έκανε εντύπωση ως ένας καταπληκτικός άνθρωπος. Αντιμετώπιζε και επέλυε τα πιο αδύνατα πράγματα. Είχε μια εξαιρετική πίστη ότι αν ξεκινούσε για την Κούβα, θα έφτανε. Ότι αν έφτανε θα πάλευε. Κι ότι παλεύοντας θα νικούσε. Συμμερίστηκα την αισιοδοξία του. Έπρεπε να κάνουμε κάτι, να αγωνιστούμε, να γίνουμε συγκεκριμένοι. Να πάψουμε να κλαιμε και να παλέψουμε.Ερνέστο «Τσε» Γκεβάρα
Οι λαϊκές δυνάμεις μπορούν να κερδίσουν έναν πόλεμο ενάντια στο στρατό, δεν πρέπει να περιμένουμε να υπάρξουν οι συνθήκες για την επανάσταση, η εστία της εξέγερσης μπορεί να τις δημιουργήσει.Τσε, "Περικοπές του επαναστατικού πολέμου"
Αυτή η επανάσταση είναι το πρώτο αυθεντικό δημιούργημα του αυτοσχεδιασμού... το τελειότερα οργανωμένο χάος του σύμπαντος.Τσε
Υπάρχουν αλήθειες τόσο προφανείς που δεν ωφελεί να τις συζητά κανείς. Πρέπει να είσαι μαρξιστής με την ίδια φυσικότητα με την οποία είσαι υπέρ του Νεύτωνα στη φυσική ή υπέρ του Παστέρ στη βιολογία.Τσε
Υπάρχει ένα λάθος στις προτάσεις τους.
Οι εργάτες οι υπεύθυνοι για την παραγωγή οποιουδήποτε αγαθού δεν έχουν δικαίωμα πάνω σ' αυτό. Ούτε οι αρτοποιοί έχουν δικαίωμα σε περισσότερα ψωμί, ούτε οι μπετατζήδες σε περισσότερα σακιά τσιμέντο· ούτε κι εσείς σε μοτοσικλέτες.Τσε, "Γράμμα στους εργάτες του Συγκροτήματος συναρμολόγησης μοτοσικλετών"
Τα μάτια μας, ελεύθερα σήμερα, μπορούν να δουν αυτό, που χθες η κατάσταση μας των αποικιακών σκλάβων μας εμπόδιζε να παρατηρήσουμε: ότι ο «δυτικός πολιτισμός» κρύβει κάτω από τη φανταχτερή του βιτρίνα μια σκηνή με ύαινες και τσακάλια.Ο Τσε στον ΟΗΕ
Παραιτούμαι επίσημα από τα καθήκοντα μου στην ηγεσία του κόμματος, από τη θέση μου ως υπουργού, από το αξίωμα μου ως κομαντάντε, από την κουβανική μου υπηκοότητα. Τίποτα νομικό δεν με δένει με την Κούβα, μόνο δεσμοί διαφορετικής φύσεως που δεν μπορούν να παύσουν όπως οι διορισμοί... δηλώνω για άλλη μια φορά ότι απαλλάσσω την Κούβα από οποιαδήποτε ευθύνη, εκτός από αυτή που απορρέει από το παράδειγμα της. Ότι αν η στερνή μου ώρα με βρει κάτω από άλλους ουρανούς, η τελευταία μου σκέψη θα είναι αφιερωμένη σ' αυτό το λαό και ειδικά σ' εσένα.Τσε, "Αποχαιρετιστήριο γράμμα στον Φιντέλ Κάστρο"
(κλικ στις φωτογραφίες για μεγέθυνση)
Το Λίκνο του Ήρωα (1928 - 1950)
Και οι ήρωες περνούν από τα τελετουργικά της μύησης
Η 'Ανα Μαρία ατενίζοντας έκθαμβη.
Ανάγνωση, μια οικογενειακή συνήθεια.
Ένας κουρελιάρης «κάντι». Παιδική ηλικία στην Κόρδοβα, μια κοινωνία ίσων.
Ο Ερνέστο και ο Ρομπέρτο, σύντροφοι στις περιπέτειες.
'Αλτα Γκράσια, 1938. Όλοι στην τρίχα στα γενέθλια της 'Ανα Μαρία.
Πάμπα δε Ατσάλα, 1937. Μια βόλτα στο χιόνι.
Η Πλήξη της Συμβατικής Νιότης (1951 - 1953)
"ΜΑ ΑΛΗΘΙΝΟΙ ΤΑΞΙΔΕΥΤΕΣ ΕΚΕΙΝΟΙ ΕΙΝΑΙ ΠΟΥ ΦΕΥΓΟΥΝ ΜΟΝΑΧΑ ΓΙΑ ΝΑ ΦΥΓΟΥΝΕ. ΚΑΡΔΙΕΣ ΛΑΦΡΕΣ, ΚΑΘΩΣ ΜΠΑΛΟΝΙΑ, ΤΟ ΜΟΙΡΑΙΟ ΤΟΥΣ ΠΟΤΕ ΔΕΝ Τ' ΑΠΟΦΕΥΓΟΥΝ ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΞΕΡΟΥΝ ΤΟ ΓΙΑΤΙ, ΠΑΝΤΟΤΕ ΛΕΝΕ: ΕΜΠΡΟΣ!"
Σαρλ Μποντλέρ. Τα άνθη του κακού.
Επιστροφή στην Κόρδοβα μετά από ένα ταξίδι, 1948.
"ΗΤΑΝ ΣΑΝ ΝΑ ΕΙΣΠΝΕΑΜΕ ΠΙΟ ΕΛΕΥΘΕΡΑ ΕΝΑΝ ΑΕΡΑ ΠΙΟ ΕΛΑΦΡΥ ΠΟΥ ΕΡΧΟΤΑΝ ΑΠΟ ΠΕΡΑ, ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΑ. ΧΩΡΕΣ ΜΑΚΡΙΝΕΣ, ΗΡΩΙΚΑ ΣΥΜΒΑΝΤΑ, ΟΜΟΡΦΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ, ΣΤΡΙΦΟΓΥΡΙΖΑΝ ΣΤΗΝ ΤΑΡΑΓΜΕΝΗ ΦΑΝΤΑΣΙΑ ΜΑΣ."
Ερνέστο Γκεβάρα, Ταξιδιωτικές σημειώσεις.
Ο θείος Χόρχε δε λα Σέρνα τροφοδοτούσε τις εκκεντρικότητες του Ερνέστο. Τον μύησε σαν ερασιτέχνη πιλότο.
"ΤΩΡΑ ΞΕΡΩ, ΣΧΕΔΟΝ ΜΕ ΜΙΑ ΜΟΙΡΟΛΑΤΡΙΚΗ ΚΑΡΤΕΡΙΚΟΤΗΤΑ, ΟΤΙ Η ΜΟΙΡΑ ΜΟΥ ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΤΑΞΙΔΕΥΩ, ΜΑΛΛΟΝ Η ΜΟΙΡΑ ΜΑΣ, ΓΙΑΤΙ ΚΑΙ Ο ΑΛΜΠΕΡΤΟ ΜΟΥ ΜΟΙΑΖΕΙ Σ' ΑΥΤΟ. ΙΣΩΣ ΚΑΠΟΙΑ ΜΕΡΑ, ΚΟΥΡΑΣΜΕΝΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΕΡΙΠΛΑΝΗΣΗ ΑΝΑ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ, ΝΑ ΓΥΡΙΣΩ ΓΙΑ ΝΑ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΘΩ ΣΤΗ ΓΗ ΤΗΣ ΑΡΓΕΝΤΙΝΗΣ."
Ερνέστο Γκεβάρα. Ταξιδιωτικές σημειώσεις, 1952.
H σχεδία Μάμπο-Τάνγκο, δώρο των λεπρών στ' αγόρια από την Αργεντινή. Στην κυριολεξία είναι δύο "εν πλω αλήτες".
Η φωτογραφία τραβήχτηκε την Παρασκευή 20 Ιουνίου του 1952
Ένθερμος Προφήτης της Αυγής (1954 - 1956)
Διαδήλωση στην Αβάνα, 1952. Οι φοιτητές διαμαρτύρονται κατά του πραξικοπήματος του Φουλχένσιο Μπατίστα.
"Η ΚΟΥΒΑ ΥΦΙΣΤΑΤΑΙ ΕΝΑ ΣΚΛΗΡΟ ΚΑΙ ΑΤΙΜΩΤΙΚΟ ΔΕΣΠΟΤΙΣΜΟ ΚΑΙ ΣΕΙΣ ΔΕΝ ΑΓΝΟΕΙΤΕ ΟΤΙ Η ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΔΕΣΠΟΤΙΣΜΟΥ ΕΙΝΑΙ ΘΕΜΙΤΗ."
Φιντέλ Κάστρο, Η ιστορία θα με αθωώσει.
Φθάνοντας στο Μεξικό, το Σεπτέμβρη του 1954, η φωτογραφική μηχανή τον βοηθά να κερδίσει τον επιούσιο.
Πολλά υποσχόμενοι πολεμιστές. Στο κέντρο, ο Ραούλ Κάστρο. Ο Γκεβάρα, με το σκούρο σορτσάκι, ο πρώτος από δεξιά.
"ΚΑΤΙ ΠΑΙΔΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΟΥΒΑ, ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΕΣ, ΜΕ ΠΡΟΣΚΑΛΕΣΑΝ ΝΑ ΒΟΗΘΗΣΩ ΤΟ ΚΙΝΗΜΑ ΜΕ ΤΙΣ ΙΑΤΡΙΚΕΣ ΜΟΥ «ΓΝΩΣΕΙΣ» ΚΙ ΕΓΩ ΔΕΧΘΗΚΑ ΓΙΑΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΕΙΔΟΣ ΤΗΣ ΔΟΥΛΕΙΑΣ ΠΟΥ ΜΟΥ ΠΑΕΙ."
Γράμμα στην Τίτα Ινφάντε, Οκτώβριος 1956.
Νοέμβρης 1955. Μήνας του μέλιτος ενός ζευγαριού ερωτευμένου με τους ίδιους συγγραφείς.
Ο Τσε, στα λευκά, μαζί με τους Κουβανούς κρατούμενους στη φυλακή Μιγέλ Σουλτς.
Ο Φιντέλ και ο Τσε. Το κοινό κελί όπου θα αρχίσει μια καθοριστική αδερφική σχέση.
Η Σίερα στα Όπλα (1957 - 1958)
Ο Τσε, με το κράνος του στρατού του Μπατίστα.
Φωτιά στη Σιέρα. Το αστέρι επισημαίνει το στρατιωτικό βαθμό. Από τις 21 Ιουλίου του 1957 ο Τσε είναι κομαντάντε.
«Κάνε στην μπάντα μη σε πάρω σβάρνα, έρχεται ο Τσε Γκεβάρα να κάνει τον κόσμο μαντάρα».
Κουβανέζικο σον για έναν κομαντάντε με αργεντίνικη προφορά.
"21 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ: ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΔΙΑΤΑΓΗ: ΑΝΑΤΙΘΕΤΑΙ ΣΤΟΝ ΚΟΜΑΝΤΑΝΤΕ ΕΡΝΕΣΤΟ ΓΚΕΒΑΡΑ Η ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΝΑ ΟΔΗΓΗΣΕΙ ΑΠΟ ΤΗ ΣΙΕΡΑ ΜΑΕΣΤΡΑ ΜΕΧΡΙ ΤΗΝ ΕΠΑΡΧΙΑ ΛΑΣ ΒΙΓΙΑΣ ΜΙΑ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΗ ΦΑΛΑΓΓΑ ΚΑΙ ΝΑ ΕΝΕΡΓΗΣΕΙ ΣΤΗΝ ΕΝ ΛΟΓΩ ΠΕΡΙΟΧΗ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ..."
Φιντέλ Κάστρο Ρους
Ο Τσε
Ένας έφιππος απελευθερωτής φθάνει στα βουνά του Εσκαμπράι. Οκτώβρης 1958.
Ο Τσε
Μέρες Δόξας (1959 - 1960) Ι
Είσοδος στην Αβάνα, 8 Γενάρη 1959. Ο Καμίλο και ο Φιντέλ πανηγυρίζουν δίχως να χαλαρώνουν την επιφυλακή.
Τουρνουά Ψαρέματος Χέμινγουεϊ, Μάης 1960. Απόγευμα σχόλης, για κουβεντούλα με τον Φιντέλ και τη Σέλια δε λα Σέρνα, για φωτογραφίες, ήσυχο διάβασμα: τα πάντα εκτός από ψάρεμα.
Οι σκηνές απαθανατίστηκαν από τις φωτογραφικές μηχανές του Κόρντα και του Σάλας.
Γαμήλιο γλέντι. Τα κορίτσια, υπέροχα. Τα αγόρια, όπως πάντα. Ο Ερνέστο Γκεβάρα δε λα Σέρνα και η Αλέιντα Μαρτς είναι πια αντρόγυνο. 2 Ιουνίου 1959
Πορτρέτο από τον Ραούλ Κοράλες, 1959.
Ραούλ Κάστρο, ο πιο κομψός μεταξύ συντρόφων που μοιάζουν να έχουν μόλις έλθει από τη Σιέρα. Ο Ραμίρο Βαλντές δεν αποχωρίζεται το μοσχοβίτικο σκούφο του.
Πορτρέτο από τον Οσβάλδο Σάλας.
''ΑΥΤΗ Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΑΥΘΕΝΤΙΚΟ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΜΑ ΤΟΥ ΑΥΤΟΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ... ΤΟ ΤΕΛΕΙΟΤΕΡΑ ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΟ ΧΑΟΣ ΤΟΥ ΣΥΜΠΑΝΤΟΣ.''
Τσε
Ευφορία μπροστά στα ολοκαίνουργα χαρτονομίσματα: τυπωμένα από την American Banknote, φέρουν την υπογραφή του Τσε. Φωτογραφία του Σάλας, 1960.
"ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΘΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΣΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΛΟΥΤΡΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΒΛΕΠΟΝΤΑΝ ΓΙΑ ΤΗ ΝΕΑ ΕΔΡΑ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ, Ο ΤΣΕ ΔΗΛΩΣΕ: «ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΑΦΑΙΡΕΣΟΥΜΕ ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ ΤΑ ΜΙΣΑ». «ΜΑ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΕΙΣ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΠΑΕΙ ΣΤΟ ΜΠΑΝΙΟ ΟΠΩΣ ΚΑΙ ΠΡΙΝ» ΥΠΕΔΕΙΞΑ ΕΓΩ. «ΟΧΙ Ο ΝΕΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ, ΑΥΤΟΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΔΕΙΞΕΙ ΑΥΤΟΘΥΣΙΑ» ΑΠΟΚΡΙΘΗΚΕ ΣΑΡΚΑΣΤΙΚΑ Ο ΤΣΕ, ΠΟΥ ΗΤΑΝ ΑΝΤΙΘΕΤΟΣ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΟΥ ΤΕΡΑΣΤΙΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ ΜΕ ΤΑ 32 ΠΑΤΩΜΑΤΑ.''
Μαρτυρία του αρχιτέκτονα Νικολάς Κιντάνα.
Σαββατοκύριακο δουλεύοντας στο λιμάνι. Μια πόζα αντικαθρεφτισμού με τον Μπορέγο, το φίλο και στενότερό του συνεργάτη. Στη Βολιβία ο Τσε είπε γι' αυτόν σε κάποιον αγωνιστή: «Ταυτίστηκε τόσο πολύ μαζί μου, που μόνο το άσθμα του έλειπε».
''Ο ΤΣΕ ΗΤΑΝ ΑΚΡΩΣ ΑΠΑΙΤΗΤΙΚΟΣ, ΑΛΛΑ ΕΓΩ ΔΕΝ ΘΑ ΕΙΧΑ ΠΟΤΕ ΚΑΛΥΤΕΡΟ ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΟ. ΕΙΜΑΙ ΠΕΠΕΙΣΜΕΝΟΣ ΟΤΙ ΑΝΗΚΕ ΣΤΗ ΡΑΤΣΑ ΤΩΝ ΑΝΩΤΕΡΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΚΑΙ ΘΥΜΑΜΑΙ ΟΤΙ ΠΑΝΤΟΤΕ ΑΝΑΦΕΡΟΜΑΣΤΑΝ ΣΤΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΤΟΥ ΜΑΡΞ, ΠΟΥ ΕΙΧΕ ΘΥΣΙΑΣΕΙ ΤΑ ΠΑΝΤΑ, ΑΚΟΜΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΤΟΥ, ΓΙΑ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ.''
Μαρτυρία του Ορλάντο Μπορέγο
Μέρες Δόξας (1961 - 1963) ΙΙ
Οι προσωπικές στιγμές δεν υπάρχουν για την Αλέιντα και τον Γκεβάρα. Η επανάσταση είναι πλήρους απασχόλησης.
«Η Κούβα θα έχει ό,τι χρειάζεται»: Νικίτα Κρούστσεφ.
"ΦΙΝΤΕΛ ΠΡΩΤΑΘΛΗΤΗ! ΤΟΥ ΚΑΡΧΑΡΙΑ ΕΞΟΛΟΘΡΕΥΤΗ!" Στιχάκι της νίκης.
Μεσούσης της κρίσης στη Χιρόν, ο Φιντέλ διακηρύσσει ρητά το σοσιαλιστικό χαρακτήρα της Κουβανικής Επανάστασης. Η απάντηση είναι ομόφωνη: «Πατρίδα ή Θάνατος!». 16 Απριλίου 1961.
Στις 23 Φλεβάρη 1961 ο Γκεβάρα αναλαμβάνει τα ηνία του καινούριου Υπουργείου Βιομηχανίας που δημιουργήθηκε για να διοικεί εκατοντάδες εθνικοποιημένες επιχειρήσεις. Η εκβιομηχάνιση θα ήταν το μεγάλο του σχέδιο.
«Είναι το τρομακτικό παράδειγμα ενός λαού που είναι διατεθειμένος να θυσιαστεί ατομικά ούτως ώστε οι στάχτες του να χρησιμεύσουν ως θεμέλιο για τις νέες κοινωνίες».
Τσε
Εθελοντική εργασία οικογενειακά, με την Αλέιντα και τον παιδικό του φίλο Αλμπέρτο Γρανάδο.
Ο Γκεβάρα απευθύνεται στο πλήθος. Ένας ρήτορας που προτιμά ένα ήρεμο και στοχαστικό στιλ αντί του φανατισμού.
Το Κάλεσμα του Δρόμου (1964 - 1965)
Το 1960, ο Τσε είχε γίνει δεκτός με τιμές. Τέσσερα χρόνια αργότερα, ανάμεσα σε κείνον και τους Σοβιετικούς δεν μένει παρά δυσπιστία.
"ΕΚΕΙΝΗ ΤΗΝ ΕΠΟΧΗ (1964) Ο ΤΣΕ ΕΙΧΕ ΣΧΗΜΑΤΙΣΕΙ ΜΙΑ ΞΕΚΑΘΑΡΙΣΜΕΝΗ ΚΑΙ ΑΠΟΚΡΥΣΤΑΛΛΩΜΕΝΗ ΙΔΕΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΕΣ ΧΩΡΕΣ, ΣΤΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΤΟΥΣ. ΕΧΑΝΑΝ ΣΤΟΝ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟ ΜΕ ΤΗ ΔΥΣΗ, ΟΧΙ ΑΠΟ ΑΦΟΣΙΩΣΗ ΣΤΑ ΑΞΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΜΑΡΞΙΣΜΟΥ-ΛΕΝΙΝΙΣΜΟΥ ΑΛΛΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΟΔΟΣΙΑ Ή ΤΗΝ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗ ΤΟΥΣ."
Χόρχε Καστανιέδα, La vida en rojo.
Πολιτικός αποχαιρετισμός, για τον οποίο δεν υπάρχει φωτογραφική καταχώριση. Ο Τσε θ' αφήσει στα χέρια του φίλου του ένα καθοριστικό και για τους δυο γράμμα. 31 Μάρτη 1965.
Τελευταία οικογενειακή φωτογραφία. Ο Τσε με τα δυο αγόρια του, τον Καμίλο και τον Ερνεστίκο, το μωρό. Η Αλεϊντίτα, η μεγάλη, και η Σέλια, με τη μητέρα τους. Μάρτης 1965.
"ΠΡΟΠΑΝΤΟΣ, ΝΑ ΕΙΣΤΕ ΠΑΝΤΟΤΕ ΙΚΑΝΟΙ ΝΑ ΝΙΩΣΕΤΕ ΟΣΟ ΠΙΟ ΒΑΘΙΑ ΓΙΝΕΤΑΙ ΟΠΟΙΑΔΗΠΟΤΕ ΑΔΙΚΙΑ ΠΟΥ ΔΙΑΠΡΑΤΤΕΤΑΙ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΟΠΟΙΟΥΔΗΠΟΤΕ Σ' ΟΠΟΙΟΔΗΠΟΤΕ ΜΕΡΟΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ. ΕΙΝΑΙ Η ΠΙΟ ΟΜΟΡΦΗ ΑΡΕΤΗ ΕΝΟΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΗ."
Ο Μπαμπάς
Ο αντάρτης χλευάζει τις μυστικές υπηρεσίες, υποδυόμενος τον αστό σε επαγγελματικό ταξίδι. Ο Τσε φεύγει από την Κούβα την 1η Απριλίου 1965.
«Μπορώ να σε διαβεβαιώσω ότι αν δεν ήμουν εγώ αυτό το όμορφο όνειρο θα διαλυόταν εν μέσω της καταστροφής» γράφει στον Φιντέλ τον Οκτώβρη...
"Η ΙΔΙΑΙΤΕΡΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΜΟΥ ΜΕ ΜΕΤΕΤΡΕΠΕ ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΑ ΣΕ ΣΤΡΑΤΙΩΤΗ, ΕΚΠΡΟΣΩΠΟ ΜΙΑΣ ΞΕΝΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ, ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗ ΚΟΥΒΑΝΩΝ ΚΑΙ ΚΟΝΓΚΟΛΕΖΩΝ, ΓΝΩΣΤΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ, ΜΕΓΑΛΕΠΗΒΟΛΟ ΠΟΛΙΤΙΚΟ, ΜΕΣΑ Σ' ΕΝΑ ΑΓΝΩΣΤΟ ΣΚΗΝΙΚΟ."
Τσε, Ημερολόγιο του Κονγκό.
Η Μοναξιά του Πολεμιστή (1966)
Έφιππο πορτρέτο. Τα θηλυκά μουλάρια αγοράστηκαν από τον «Λόρο» Βάσκες Βιάνια, Βολιβιανό αγωνιστή. 6 Γενάρη 1967.
Στο στρατόπεδο, από αριστερά προς τα δεξιά, ο Αλεχάνδρο, ο Πόμπο, ο Ουρμπάνο, ο Ρολάνδο, ο Τσε, ο Τούμα, ο Αρτούρο και ο Μόρο. «Μας μένουν τρόφιμα για τρεις μέρες, σήμερα ο Νιάτο σκότωσε ένα πουλάκι με τη σφεντόνα, μπαίνουμε στην εποχή του πτηνού».
Τσε, Ημερολόγιο της Βολιβίας.
Στρατιώτες του λόχου των «Rangers», εκπαιδευμένοι από Βορειοαμερικανούς εκπαιδευτές, προτού βγουν για περιπολία.
9 Οκτώβρη. Τελευταίες φωτογραφίες του Τσε ζωντανού. Η δολοφονία του έχει αποφασιστεί. Ο πράκτορας της CIA Φέλιξ Ροντρίγκες θέλει μια φωτογραφία στο πλάι του: είναι ο τρόπος του για να γραφτεί στην ιστορία πάση θυσία.
''Ο ΤΣΕ ΜΕ ΚΟΙΤΑΞΕ ΤΟΣΟ ΤΡΥΦΕΡΑ, ΜΕ ΒΛΕΜΜΑ ΕΥΓΝΩΜΟΣΥΝΗΣ ΔΕΝ ΘΑ ΜΠΟΡΕΣΩ ΠΟΤΕ ΝΑ ΞΕΧΑΣΩ ΠΩΣ ΜΕ ΚΟΙΤΑΞΕ Ο ΤΣΕ. ΟΙ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟΙ ΔΕΝ ΚΟΙΤΟΥΣΑΝ ΕΤΣΙ. [Η ΝΙΝΦΑ ΚΛΑΙΕΙ.] ΟΤΑΝ ΕΧΩ ΕΝΑ ΜΕΓΑΛΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ, ΚΑΛΩ ΕΚΕΙΝΟΝ, ΒΛΕΠΩ ΤΟ ΒΛΕΜΜΑ ΤΟΥ ΚΙ ΕΚΕΙΝΟΣ ΜΟΥ ΑΠΑΝΤΑ. ΕΚΕΙΝΟΣ ΠΑΝΤΑ ΜΕ ΒΟΗΘΑΕΙ.''
Νίνφα Αρτεάγα, χωρική του Λα Ιγέρα • μαρτυρία που συνέλεξαν οι 'Αντις Κούπουλ και Φροϊλάιν Γκονσάλες.
Η Καθαρή Ομορφιά του Θανάτου (1967)
Οι στρατιώτες απομακρύνουν τη σορό από το σχολειό του Λα Ιγέρα, όπου εκτελέστηκε. Μεσημέρι της 9ης Οκτώβρη.
Καμιά τριανταριά δημοσιογράφοι διεθνών μέσων ενημέρωσης οδηγήθηκαν απ' το στρατό στο πλυσταριό του Βαγιεγκράντε. Στις 10 Οκτώβρη 1967, το πρακτορείο ειδήσεων UPI κατέκλυσε τον κόσμο με τις εικόνες του Φρέντι Αλμπόρτα.
3. Φωτογραφία του Αλμπόρτα, παραλληλισμένη με το «Νεκρό Χριστό» του Μαντένια.
"ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΑΡΧΩΝ, ΤΗΣ ΕΣΧΑΤΗΣ ΔΟΚΙΜΑΣΙΑΣ, ΠΟΥ ΑΠΕΜΕΙΝΕ Μ' ΕΝΑ ΜΟΝΟ ΘΑΝΑΤΟ, ΠΟΥ ΔΙΑΚΡΙΘΗΚΕ ΜΕ ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ, ΠΕΤΡΑ ΠΑΝΩ ΣΕ ΠΕΤΡΑ ΠΕΤΡΑ ΕΝΩ Η ΦΩΤΙΑ ΘΕΡΙΕΥΕΙ......ΝΕΟΣ ΒΙΡΑΚΟΤΣΑ, ΑΠ' ΑΥΤΟΝ ΑΝΑΜΕΝΟΝΤΑΝ ΟΛΑ ΤΑ ΒΕΛΗ ΤΗΣ ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΤΩΡΑ ΑΝΑΜΕΝΟΝΤΑΙ ΟΛΑ ΤΑ ΘΑΥΜΑΤΑ ΤΗΣ ΟΝΕΙΡΟΠΟΛΗΣΗΣ."
Χοσέ Λεσάμα Λίμα, «Ερνέστο Γκεβάρα, ο δικός μας κομαντάντε»
''...NEOΣ ΒΙΡΑΚΟΤΣΑ, ΑΠ' ΑΥΤΟΝ ΑΝΑΜΕΝΟΝΤΑΝ ΟΛΑ ΤΑ ΒΕΛΗ ΤΗΣ ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΤΩΡΑ ΑΝΑΜΕΝΟΝΤΑΙ ΟΛΑ ΤΑ ΘΑΥΜΑΤΑ ΤΗΣ ΟΝΕΙΡΟΠΟΛΗΣΗΣ.''
Χοσέ Λεσάμα Λίμα, «Ερνέστο Γκεβάρα, ο δικός μας κομαντάντε».
Το πρωτότυπο κλισέ της φωτογραφίας του Κόρντα, που τραβήχτηκε στη συγκέντρωση απόδοσης φόρου τιμής στα θύματα της επίθεσης στο ατμόπλοιο La Coubre, στις 5 Μάρτη 1960.
Τσε. Επαναστάτης στην Κούβα.
του SPY (JUNGLE-Report) για το SIERRA MAESTRA
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου