Οι Τουρκοκρητικοί μιλούσαν την ελληνική, τοπική κρητική διάλεκτο. Ακόμη και οι μουσουλμάνοι πληρεξούσιοι του Ρεθύμνου ζήτησαν να απαιτείται η γνώση της ελληνικής από τους μουτεσαρίφες του Ηρακλείου και του Ρεθύμνου και μετά τη Σύμβαση της Χαλέπας (1878) η ελληνική γλώσσα διδάσκεται και στα μουσουλμανικά σχολεία.
«Ο Τούρκος κύριος, γράφει ο V. Bernard, το 1897, από την πρώτη γενιά αποκτούσε κρητικόπουλα που ήταν από ράτσα και γλώσσα Έλληνες. Οι γενίτσαροι της δεύτερης γενιάς δεν ήξεραν πια ούτε λέξη τούρκικη και εδώ και ενάμιση αιώνα το νησί ολόκληρο δε μιλάει παρά ελληνικά»