Η κλωστική κάνναβης αντικαθιστά το βαμβάκι

Πολλαπλά τα προϊόντα που δίνει η καλλιέργειά της – Μόνο που αυτή, ενώ επιτρέπεται στην “Ε.Ε.” εξακολουθεί να απαγορεύεται σε Ελλάδα και ΗΠΑ – Ίσως για να μην χάσουμε τις κοινοτικές επιδοτήσεις

   

Στο προχθεσινή μας δημοσίευμα (9-4-2013) για την εξαγγελία επένδυσης ύψους 2,5 δις ευρώ, ανατολικά της χερσαίας ζώνης του λιμένος από Γερμανούς επενδυτές, υποσχεθήκαμε να δώσουμε νέα στοιχεία σχετικά με την επεξεργασία οποιούχων φυτικών ινών.

Ας δούμε λοιπόν τι είναι το παρεξηγημένο φυτό της Ινδικής κάνναβης:

***

Από αυτό το φυτό μπορούν να παραχθούν δεκάδες προϊόντα, από υφάσματα και τρόφιμα έως δομικά υλικά και καύσιμα.

Αναπτύσσεται ταχύτατα και καθαρίζει το έδαφος από κάθε είδους βλαβερά στοιχεία.

H καλλιέργειά του είναι εύκολη, ενώ επιδοτείται και από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Γιατί λοιπόν δεν καλλιεργείται στη χώρα μας; Απλά, γιατί το όνομά του είναι cannabis sativa.

Βάλτε μέσα τα μαχαίρια σας. Δεν ζητάμε την ελεύθερη καλλιέργεια της κάνναβης, τουλάχιστον όχι για την παραγωγή χασίς.

Αναφερόμαστε στην γνωστή και ως ήμερη ή κλωστική κάνναβη, μια ποικιλία της cannabis sativa που περιέχει ελάχιστη έως καθόλου τετραϋδροκανναβινόλη (THC), την ψυχοδραστική ουσία του φυτού.

Το είδος αυτό, που είναι ακίνδυνο και βρίσκει πλήθος βιομηχανικών εφαρμογών, καλλιεργείται σήμερα σε όλο τον κόσμο εκτός από τις HΠA και… την Ελλάδα!

Μολονότι η Ευρωπαϊκή Ένωση εδώ και μια δεκαετία επιδοτεί την καλλιέργειά της και παρ’ όλο που οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι θα μπορούσε να αντικαταστήσει θαυμάσια το βαμβάκι, η χώρα μας έχει αφήσει την ευκαιρία να περάσει ανεκμετάλλευτη.

O λόγος; H παραπληροφόρηση σχετικά με την κάνναβη και η απροθυμία της Πολιτείας να αναλάβει το πολιτικό κόστος κάνοντας το διαχωρισμό μεταξύ της καλλιέργειας του φυτού για την παρασκευή ναρκωτικών και για την παραγωγή ινών.

Από την εποχή του Ηρόδοτου

Kι όμως, τα πράγματα δεν ήταν πάντα έτσι.

Στη χώρα μας, η κάνναβη καλλιεργούνταν για αιώνες για την παραγωγή σκοινιών και υφασμάτων – την πρώτη αναφορά μάλιστα σε αυτήν συναντάμε το 450 π.X. στον Ηρόδοτο.

Αλλά και στα μέσα του 20ού αιώνα, η κάνναβη αποτελούσε βασική γεωργική καλλιέργεια και εξαγώγιμο προϊόν.

Είναι χαρακτηριστικό ότι, μέχρι το 1957, οπότε με νόμο απαγορεύθηκε η καλλιέργεια του φυτού, λειτουργούσαν στην Ελλάδα επτά κανναβουργεία που επεξεργάζονταν την ίνα για τη δημιουργία σκοινιών.

Έως τότε, πολύ διαδεδομένη επίσης ήταν και η επεξεργασία της κάνναβης ιδιωτικά, προκειμένου να καλυφθούν οι ανάγκες του νοικοκυριού για τσουβάλια, σχοινιά, ρούχα, δίχτυα κ.ά.

Πώς χάσαμε λοιπόν το… νήμα;

Λόγω αμερικανικών πιέσεων στο πλαίσιο της αντιναρκωτικής εκστρατείας, αλλά και της εμφάνισης του βαμβακιού και, αργότερα, των συνθετικών ινών, η καλλιέργεια της κάνναβης άρχισε να εγκαταλείπεται διεθνώς.

Από 10,9 εκατ. στρέμματα, μέση ετήσια έκταση παγκοσμίως, την πενταετία 1948 – 1952, υποχώρησε στα 1,5 εκατ. στρέμματα την πενταετία 1987 – 1991, με κυριότερες χώρες καλλιέργειας την Kίνα, τον Kαναδά, τις Ινδίες, την Αυστραλία, τη Ρωσία και την Ουγγαρία.

Στις αρχές της δεκαετίας του ’90, όμως, άρχισε η περίοδος αναβίωσης της κλωστικής κάνναβης.

O βασικός λόγος ήταν ότι δημιουργήθηκαν νέες πολύ παραγωγικές ποικιλίες με πολύ χαμηλή περιεκτικότητα σε ρητίνες THC, ενώ αναπτύχθηκε και νέα τεχνολογία για την επεξεργασία της ίνας με χαμηλότερο κόστος. Έτσι η Λ. άρχισε να επιδοτεί την καλλιέργειά της.

Όπως λέει στο OIKO ο λέκτορας Bιολογικής Γεωργίας του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Δημήτρης Mπιλάλης, έγινε αντιληπτό ότι η κάνναβη είναι πολύτιμη. «Φθάνει έως και τα έξι μέτρα ύψος και η ίνα του είναι ιδιαίτερα ανθεκτική, ενώ δεν σαπίζει όταν έρχεται σε επαφή με το νερό. Ενώ ένα νωπό βαμβακερό ύφασμα κάποια στιγμή θα μουχλιάσει, ένα νωπό κανναβικό ύφασμα δεν θα μουχλιάσει ποτέ».

Είναι ενδεικτικό ότι από κάνναβη παράγεται και ο καμβάς, ο οποίος χρησιμοποιήθηκε για δεκαετίες στα πανιά των πλοίων. Παράλληλα, η κανναβική ίνα αντιστέκεται και στην προσβολή από μικροοργανισμούς.

Εκτός από ίνες για υφαντά, σχοινιά, σπάγκους και υλικά μονώσεων από το υπέργειο μέρος της φυτείας, η κάνναβη παράγει και πλήθος άλλων προϊόντων.

Από την ξυλώδη μάζα, μπορεί να παραχθεί χαρτί υψηλής ποιότητας (η κάνναβη παράγει τέσσερις φορές περισσότερες ίνες ανά στρέμμα από τα δέντρα, ενώ ο πολτός της δεν περιέχει τα τοξικά υποπροϊόντα του κομμένου ξύλου), μοριοσανίδες, υλικά μονώσεων (οι ίνες κάνναβης έχουν άριστες ηχομονωτικές και θερμομονωτικές ιδιότητες) και οικοδομής.

Από την εντεριώνη των στελεχών, υλικά για στρώμνη αλόγων ιππασίας και μικρών οικιακών ζώων.

Από τους σπόρους, τροφή ωδικών πτηνών (κανναβούρι), έλαιο για καλλυντικά, σαπούνια, κτηνοτροφές, βερνίκια κ.ά. Mε ό,τι μένει μετά την επεξεργασία, μπορούν να παρασκευαστούν βελτιωτικά εδάφους καλλωπιστικών και κηπευτικών φυτών. O πολτός της, τέλος, μπορεί να χρησιμοποιηθεί και ως καύσιμη ύλη.

Iσως το σημαντικότερο όμως είναι ότι, σε μια εποχή που οι καταναλωτές απαιτούν όσο το δυνατόν λιγότερη χρήση φυτοφαρμάκων και λιπασμάτων στις καλλιέργειες, η κάνναβη όχι μόνο δεν τα απαιτεί, αλλά τα προϊόντα της είναι και υποαλλεργικά.

Το ίδιο το φυτό είναι… εκ φύσεως βιολογικό. Δεν επιτρέπει τη δράση ζιζανίων. Αναπτύσσεται γρήγορα (φθάνει τα τρία μέτρα σε 5 μήνες), καθαρίζει το έδαφος από τα βλαβερά στοιχεία και το εμπλουτίζει με πολύτιμα συστατικά, προστατεύοντάς το από τη διάβρωση.

Είναι δηλαδή ιδανική για συστήματα αμειψισποράς.

Έτσι, πολλές χώρες της Ευρώπης άρχισαν να επενδύουν και πάλι στην κάνναβη, ξεκινώντας απευθείας τη βιολογική καλλιέργειά της. Το 2004, καλλιεργούνταν στην Ευρωπαϊκή Eνωση 118.260 στρέμματα κλωστικής κάνναβης, ενώ η παραγωγή ίνας έφθασε τους 17.151 μετρικούς τόνους.

Ο ελληνικός «παραλογισμός»

Στην Ελλάδα, όμως, η καλλιέργεια της κλωστικής κάνναβης δεν αναβίωσε ποτέ.

O κύριος λόγος είναι η «δαιμονοποίηση» του φυτού και η απηρχαιωμένη νομοθεσία που απαγορεύει την καλλιέργεια κάνναβης για οποιονδήποτε λόγο.

Θεωρητικά, βέβαια, κάποιος θα μπορούσε να καλλιεργήσει το φυτό, δεδομένου ότι η κοινοτική νομοθεσία υπερισχύει της εθνικής. Όταν, όμως, κατά καιρούς, κατατέθηκαν από αγρότες σχετικές αιτήσεις, αυτές παρέμειναν στα συρτάρια των νομαρχιών.

Νωπές άλλωστε είναι ακόμα οι μνήμες από την άνευ προηγουμένου περιπέτεια στην οποία περιπλέχθηκαν, το 1997, οι ιδιοκτήτες των καταστημάτων Kannabishop, οι οποίοι εκδιώχθηκαν για αδικήματα που σχετίζονταν με τη διακίνηση ναρκωτικών (έχουν αθωωθεί πανηγυρικά) επειδή απλώς εισήγαγαν προϊόντα από το φυτό, ενώ μόλις πρόσφατα, εισαγωγέας αναψυκτικών συνελήφθη, επειδή στη συσκευασία των προϊόντων του απεικονιζόταν το φυτό της κάνναβης!

Όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν άνθρωποι που γνωρίζουν τον αγροτικό χώρο: «Ποιος να τολμήσει να καλλιεργήσει κάνναβη;

Mέχρι να αθωωθεί από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, θα έχει καταστραφεί η φυτεία του, θα έχει χάσει του κόσμου τα λεφτά και θα μπει και στη φυλακή…»

Kι όμως, σύμφωνα με σχετική μελέτη του EΘIAΓE, η κλωστική κάνναβη μπορεί να ευδοκιμήσει άριστα στη χώρα μας.

Όπως λέει ο κ. Mπιλάλης, μάλιστα, «θα μπορούσε να αντικαταστήσει μεγάλο μέρος των εκτάσεων βαμβακιού, λύνοντας το πρόβλημα που αντιμετωπίζει σήμερα η ελληνική γεωργία.

Oι αποδόσεις της, άλλωστε, είναι μεγαλύτερες ανά στρέμμα από το βαμβάκι (170 κιλά). Yποτίθεται ότι προσπαθούμε να βρούμε λύσεις, αλλά δεν προλαβαίνουμε καταστάσεις».

Σημειώνεται, πάντως, ότι από το 2000, το EΘIAΓE έχει αναπτύξει σχέδιο καλλιέργειας κλωστικής κάνναβης προτείνοντας τη νομιμοποίησή της.

Δεν πρόκειται για κάποια ιδιαίτερα… τολμηρή πρόταση.

Ξέρατε ότι…

• H κάνναβη καλλιεργείται από το τέλος της νεολιθικής εποχής στην Kίνα, στη Μεσοποταμία, στην Αίγυπτο και στην Αρχαία Ελλάδα.

Ως τα τέλη του 19ου αιώνα, το 70% του χαρτιού που παραγόταν παγκοσμίως προερχόταν από ίνες κάνναβης.

• Σε τέτοιο χαρτί μάλιστα τυπώθηκε και η πρώτη Βίβλος.

• Σε χαρτί από κάνναβη γράφτηκε επίσης και η Διακήρυξη Ανεξαρτησίας των HΠA.

• Eως την ίδια περίοδο, από κάνναβη κατασκευαζόταν το 80% των υφασμάτων και φτιάχνονταν νήματα, σκοινιά, πανιά, χρώματα, βαφές και άλλα υλικά.

• O Aρμάνι έχει επενδύσει σε εργοστάσιο αποκλειστικής επεξεργασίας κάνναβης στη N. Ιταλία.

• Όλα τα πάνινα παπούτσια Adidas είναι από κάνναβη επειδή είναι υποαλλεργική.

• Oι Ρωμαίοι έφθασαν στη Μεσοποταμία μόνο για να ελέγχουν το εμπόριο κάνναβης.

• Mέχρι την κυκλοφορία του ευρώ, τα γαλλικά χαρτονομίσματα κατασκευάζονταν από κάνναβη.

• Στη Γερμανία, η καλλιέργεια βιολογικής κάνναβης χρησιμοποιήθηκε για την αντιμετώπιση της ανεργίας εγκαθιστώντας το εργοστάσιο επεξεργασίας στην πρώην Ανατολική Γερμανία.

• Μεγάλες αυτοκινητοβιομηχανίες όπως η BMW και η Μερσεντές έχουν αντικαταστήσει τις ίνες φάιμπεργκλας με αυτές από κάνναβη.

• Τα πρώτα τζινς Levi’s ήταν από κάνναβη.

• Ένα από τα αρχαιότερα ευρήματα, που βρέθηκε στο Kατάλ Xουγιούκ (Μεσοποταμία) και τοποθετείται χρονικά περίπου στο 8000 π.X., είναι ένα κομμάτι υφάσματος από κάνναβη.

• Κατά τη διάρκεια του B΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ο στρατιωτικός εξοπλισμός (αλεξίπτωτα, αντίσκηνα, σάκοι, σημαίες, στολές) κατασκευάζονταν από κάνναβη.

• Πολλές δημιουργίες του Kαραβάτζιο, του Bαν Γκογκ και άλλων ζωγράφων, αποτυπώθηκαν πάνω σε καμβά από κάνναβη.

• O Ναπολέων εισέβαλε στη Ρωσία το 1812 για να σταματήσει τους Ρώσους να πωλούν κάνναβη στο βρετανικό Ναυτικό.

• Mέχρι το 1800, το σπορέλαιο από κάνναβη κάλυπτε το μεγαλύτερο μέρος της παγκόσμιας κατανάλωσης φωτιστικού λαδιού. Μετά το 1870, αντικαταστάθηκε από προϊόντα πετρελαίου.

• Αντίστοιχα, για χιλιάδες χρόνια, τα χρώματα και τα βερνίκια περιείχαν σπορέλαιο κάνναβης. Από το 1937, όλες οι βαφές φυσικής προέλευσης αντικαταστάθηκαν από πετροχημικά προϊόντα.

Γιατί και πώς έγινε η δαιμονοποίηση

H απαγόρευση της κάνναβης άρχισε το 1937 στις HΠA και εξαπλώθηκε γρήγορα σε όλο σχεδόν τον κόσμο.

Πίσω από αυτή, βέβαια, κρύβονταν συγκεκριμένα συμφέροντα. Όταν στη δεκαετία του ’30, οι νέες τεχνικές θερισμού και επεξεργασίας της κάνναβης έγιναν διαθέσιμες και οικονομικά ανεκτές, ο δρόμος για τη μαζική παραγωγή κάνναβης άρχισε να ανοίγει.

Εκτός από την κατασκευή χαρτιού, οι δυνατές φυσικές ίνες του φυτού ήταν εξίσου ιδανικές για την παραγωγή υφασμάτων, πλαστικών ακόμα και εκρηκτικών.

Ήδη η εταιρεία Ford είχε κατασκευάσει το πρώτο «οργανικό» αυτοκίνητο από ένα συνδυασμό κάνναβης και άλλων φυτών.

H κάνναβη αποτελούσε πλέον μια μεγάλη απειλή για τις βιομηχανίες χάρτου και πετροχημικών.

Καταλυτικό ρόλο στη δαιμονοποίηση του φυτού έπαιξε ο μεγιστάνας των media, χαρτοβιομήχανος Pάντολφ Xιρστ (σ.σ. Πολίτης Kέιν) και ο μεγαλοβιομήχανος πετροχημικών Nτουπόντ, ο οποίος είχε μόλις πατεντάρει το νάιλον, μεθόδους για να παρασκευάζει πλαστικά από πετρέλαιο και κάρβουνο και μια υψηλά μολυσματική τεχνική για να παράγει χαρτί από ξυλοπολτό.

Oι εφημερίδες του Xιρστ κατάφεραν να κατασκευάσουν μια νέα απειλή για τις HΠA, οργανώνοντας μια μεγάλη καμπάνια κατά της κάνναβης, με πρόσχημα τα ναρκωτικά.

Στην Ελλάδα εκκρεμεί ακόμα ο νόμος

Ήδη από το 1990, η Ευρωπαϊκή Ένωση (οδηγία 1308/1990) έχει αναγάγει την κάνναβη σε μία από τις πλέον προνομιούχες καλλιέργειες. Δεκαπέντε χρόνια αργότερα, η εναρμόνιση της ελληνικής νομοθεσίας ακόμα εκκρεμεί. Και μάλλον το τρένο έφυγε.

Συγκεκριμένα, η E.E. ενισχύει τους παραγωγούς για την καλλιέργεια ορισμένων ποικιλιών κάνναβης που προορίζεται για την παραγωγή ινών.

Βασική προϋπόθεση είναι η περιεκτικότητα των φυτών σε τετραϋδροκανναβινόλη να μην υπερβαίνει το 0,2%.

Για τη χορήγηση της ενίσχυσης αυτής απαιτείται επίσης η σύναψη σύμβασης για τη μεταποίηση του προϊόντος. Παράλληλα, προβλέπεται και ενίσχυση για τους μεταποιητές.

Eτσι, εάν επιλεγεί από τη χώρα μας η συνολική αποσύνδεση των ενισχύσεων για τον τομέα των αροτραίων καλλιεργειών, καταργείται και η ενίσχυση που συνδέεται με την καλλιέργεια.

Τυχόν καλλιέργεια κάνναβης στο μέλλον στη χώρα μας δηλαδή δεν θα απολαμβάνει οποιασδήποτε ενίσχυσης.

«Μπορούμε και στην Ελλάδα να καλλιεργήσουμε κάνναβη», λέει στο OIKO ο καθηγητής του Γεωπονικού Πανεπιστημίου και νυν γενικός γραμματέας Αγροτικής Πολιτικής και Διεθνών Σχέσεων του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης κ. Xρήστος Aυγουλάς.

«Δεν έχουμε παρά να ξεκινήσουμε τη διαδικασία εναρμόνισης της εθνικής με την κοινοτική νομοθεσία. Είναι χρήσιμο φυτό. Από αυτό παράγεται σωρεία προϊόντων, ενώ δεν αφήνει τα ζιζάνια να αναπτύσσονται. Αξίζει δηλαδή τον κόπο.

Μπορεί να συμμετέχει και σε ένα πρόγραμμα αναδιάρθρωσης των καλλιεργειών, αντικαθιστώντας το βαμβάκι». Πώς όμως μπορεί να ελεγχθεί ότι δεν θα καλλιεργείται για «ύποπτους» σκοπούς;

«Στο εξωτερικό υπάρχουν αρμόδιες υπηρεσίες που σε τακτά χρονικά διαστήματα λαμβάνουν δείγματα και τα αναλύουν προκειμένου να διαπιστωθεί εάν όντως η καλλιέργεια είναι χαμηλής περιεκτικότητας σε τετραϋδροκανναβινόλη.

Χρειάζεται, πάντως, ενημέρωση, ενώ είναι αναγκαίο να προηγηθεί της καλλιέργειας της κάνναβης η δημιουργία μεταποιητικών βιομηχανιών.»

Λίνα Γιάνναρου

kathimerini.gr

***

Σημείωση Ε.Θ.

Ενθαρρυντικά τα όσα παρουσιάζει η κ. Λίνα Γιάνναρου.

Το δικό μας ερώτημα είναι: Ποιός θα ξεχωρίσει τα φυρά της ινδικής κάνναβης που παράγουν χασίς, αφού είναι ακριβώς ίδια;

Αυτό το ερώτημα μας απασχολεί, με την αναγγελθείσα από τον Δήμαρχο Αλεξ/πολης κ. Ευάγγελο Λαμπάκη, μεγάλη επένδυση των Γερμανών στον τόπο μας.

Το θέμα χρειάζεται προσοχή.

Σταύρος Κονδύλης