“
Αποτέλεσμα του πολέμου του 1897 υπήρξε και η επιβολή στην Ελλάδα Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου. Από το 1893 που η χώρα πτώχευσε, όλες οι προσπάθειες συμβιβασμού με τους ξένους δανειστές είχαν αποτύχει. Ο λόγος ήταν κυρίως ότι οι ξένοι ζητούσαν παροχή έκτακτων εγγυήσεων, κάποια μορφή ελέγχου, ενώ οι ελληνικές κυβερνήσεις αγωνίζονταν να αποφύγουν μια παρόμοια επέμβαση στα οικονομικά του κράτους. Η συντριβή όμως της χώρας έδινε τώρα στην αναμενόμενη ευκαιρία. Δηλαδή σύμφωνα με τις διεθνείς αρχες η Ελλάδα αφού νικήθηκε έπρεπε να πληρώσει στην Τουρκία πολεμική αποζημίωση, που μετά από διαπραγματεύσεις ορίστηκε σε 4.000.000 τουρκικές λίρες (95.000.000 χρ. φράγκα). Το ποσό αυτό μόνο με εξωτερικό δάνειο μπορούσε να βρεθεί, δάνειο που ήταν αδύνατο να συναφθεί αν προηγουμένως δεν ρυθμίζονταν τα παλιά χρέη και δεν παρέχονταν ασφαλείς εγγυήσεις. Με αυτό τον τρόπο τα πράγματα κατέληγαν στο επιδιωκόμενο από τους ξένους αποτέλεσμα.
Ο οικονομικός έλεγχος πολύ νωρίς συσχετίστηκε από τους μελετητές της εποχής με τα αίτια του πολέμου. Θεωρήθηκε δηλαδή ότι η Γερμανία προεξοφλώντας την ελληνική ήττα, εξώθησε σε πόλεμο -την Ελλάδα έμμεσα με πράκτορες, την Τουρκία άμεσα- για να εξαναγκασθεί η Ελλάδα να δεχθεί τον έλεγχο. “Ως εκρίθη η μάχη του Δομοκού, η Γερμανία ήρξατο να ομιλή περί ελέγχου”, γράφει ο Α. Ανδρεάδης. Και αλλού πάλι ο ίδιος: “Κοινόν μυστικόν ήτο ότι αι ενθαρρύνσεις προήλθον εκ Γερμανίας… Το δε βάσιμον της προτάσεως καταφαίνεται και εκ της μετέπειτα πολιτικής της Γερμανίας, ήτις άπαξ εξασφαλίσασα τον έλεγχον έπαυσε να αντιτίθεται εις την φιλελληνικήν λύσιν του Κρητικού”.
Η Γερμανία πρωτοστάτησε βέβαια αλλά δεν ήταν η μόνη ενδιαφερόμενη. Οι Μεγάλες Δυνάμεις, στις οποίες η Ελλάδα εμπιστεύθηκε τις διαπραγματεύσεις για την ανακωχή και την προκαταρκτική ειρήνη, επωφελήθηκαν για να εξυπηρετήσουν τα δικά τους συμφέροντα.
“
Ιστορία του Ελληνικού Εθνους, τόμος ΙΔ, Νεώτερος Ελληνισμός, Από 1881 ως 1913, σελ. 163-4, Εκδοτική Αθηνών
Θραξ Αναρμόδιος
(*) ο τίτλος είναι κουβέντα του tsilivithra