Μετά 69 χρόνια, η μοναδική ανφάς χαμένη φωτογραφία με το κομμένο κεφάλι του Αρη Βελουχιώτη από τον φανοστάτη της πλατείας στα Τρίκαλα + Βιβλιογραφία

«Γύρω από τα κρεμασμένα κεφάλια οι παρακρατικοί βάραγαν νταούλια και κέρναγαν από νταμιζάνες κρασί. Aς μην επιχαίρουν οι εχθροί του. Κανείς δεν δικαιούται να υπερηφανευτεί ότι έπιασε ζωντανό, ότι νίκησε ή ότι σκότωσε τον αρχηγό του ΕΛΑΣ. O Άρης αποχώρησε μόνος του. H αυτοκτονία είναι μια πράξη οριστική και τελεσίδικη, που ουδείς δικαιούται να κρίνει, να εξάρει ή να καταδικάσει. Είναι απολύτως προσωπική και μυστηριώδης. Και επειδή ποτέ δεν στερείται νοήματος, ήταν το ύστατο διάβημα του αυτόχειρα προς τους Έλληνες.Tα τρία χρόνια ελευθερίας στα βουνά δεν ήταν όνειρο, αλλά μια υποθήκη για το μέλλον».

Ετσι περιγράφει ο Διονύσης Χαριτόπουλος την γνωστή σκηνή στην πλατεία των Τρικάλων (από ένα πολύ καλό αφιέρωμα, εδώ), και σήμερα, που προσγειώθηκε στο γραφείο μας αυτή η χαμένη φωτογραφία, η πρώτη μας σκέψη, ασφαλώς, ήταν πως θα έπρεπε να μοιραστούμε αυτό το μοναδικό ντοκουμέντο ιστορικής/ταξικής μνήμης.

Το κομμένο κεφάλι του Αρη Βελουχιώτη. Στη φωτογραφία, φαίνεται και το οριζόντιο δοκάρι του φανοστάτη

___

Δεν έχουμε να προσθέσουμε πολλά. Γνωρίζουμε ότι είχε σταλεί γύρω στις 18-20 Ιουνίου 1945 στην εφημερίδα “Ακρόπολη” από τον ανταποκριτή της, με σκοπό να δημοσιευτεί. Το μόνο βέβαιο είναι, πως από το 1974 μέχρι τώρα, απ’ όταν επιτράπηκαν τα βιβλία για τον ΕΛΑΣ και για την Εθνική Αντίσταση και για τον Αρη Βελουχιώτη, ποτέ δεν έτυχε να δούμε τη συγκεκριμένη φωτογραφία, ούτε σε βιβλία, ούτε σε ντοκιμαντέρ, ούτε σε φωτογραφικά αφιερώματα, και, σίγουρα, δεν υπάρχει πουθενά στο διαδίκτυο, όπως όλες οι άλλες γνωστές φωτογραφίες από εκείνη την ημέρα.

Μοναδική επεξεργασία, να την περιστρέψουμε κατά 27 περίπου μοίρες, ώστε να ευθυγραμμιστούν οριζόντια τα μάτια· ανφάς, που λένε.

Το κομμένο κεφάλι του Αρη Βελουχιώτη. Η φωτογραφία σε οριζόντια ευθυγράμμιση.

Τον λόγο έχουν οι ειδικοί. Μια παρατήρηση μόνο:

Υπάρχει μια συζήτηση σχετικά με τον τρόπο που έδωσε τέλος στη ζωή του ο Αρης: Αν αυτοπυροβολήθηκε με το πιστόλι του ή αν ο θάνατος επήλθε από την χειροβομβίδα, όταν, όπως λέγεται, τον αγκάλιασε ο Τζαβέλας. Αν ισχύει το δεύτερο, φαίνεται ότι δεν τον βρήκε η χειροβομβίδα -τουλάχιστον στο πρόσωπο.

******************

Δείτε επίσης:

# Πότε και από ποιους διακινήθηκε για πρώτη φορά η φήμη πως ο Αρης Βελουχιώτης ήταν ομοφυλόφιλος
http://xyzcontagion.wordpress.com/2012/06/16/proti-fora-fimi-aris-velouxiotis-omofylofilos/

Απόσπασμα:

Επέτειος του θανάτου του Αρη Βελουχιώτη, σαν σήμερα πριν 67 χρόνια, στις 16 Ιουνίου του 1945, αν και όποιος μελετήσει προσεκτικά το time-line των τελευταίων στιγμών της ζωής του, ίσως καταλήξει στο ότι τις πρώτες πρωινές (νυχτερινές) ώρες της 16ης Ιουνίου ήταν ήδη νεκρός, και ότι αυτό συνέβη μάλλον αργά το βράδυ της 15ης Ιουνίου. Βέβαια, αυτά είναι λεπτομέρειες· το βέβαιον είναι ότι ο αποκεφαλισμός του Αρη και του Τζαβέλλα συνέβη με το φως της μέρας. Η πλέον αξιόπιστη μαρτυρία του αντάρτη Βαγγέλη Γκονέζου, όπως καταγράφηκε από το δημοσιογράφο Δημήτρη Γουσίδη, στην Τασκένδη, τέλη 1974 ή αρχές του 1975, για λογαριασμό της εφημερίδας “Τα Νέα” (αργότερα, μέσα στο 1975, συμπεριλήφθηκε στο βιβλίο “Οπου ζεις, δεν πατρίζεις”, εκδόσεις Εξάντας, Αθήνα, 1975). Η μαρτυρία του δάσκαλου και έφεδρου αξιωματικού στην Αλβανία, αντάρτη Βαγγέλη Γκονέζου:

«Μείναμε εκεί τρεις ημέρες [Σ.Σ.: Σε μια σπηλιά, στην απέναντι πλευρά, αυτός και ο μαυροσκούφης Λέων, Γιάννης Νικόπουλος], δέκα μέτρα από τα πτώματα. Την άλλη μέρα κατέβηκε μια διμοιρία μαζί με τους δυο παρατηρητές τους δικούς μας, που είχαν συλλάβει.[Σ.Σ.: Ο ένας ήταν ο Σωτήρης Δράκος, ο άλλος ο Θωμάς Αρχιμανδρίτης]. Κόψανε το κεφάλι του Αρη, τα δυο χέρια από τους ώμους, τα πόδια από τα γόνατα. Του Τζαβέλλα του κόψανε το κεφάλι και το δεξί χέρι. Πήρανε τα ρούχα του Αρη, τον σκούφο, τον οπλισμό του. Τον άφησαν γυμνό με τη φανέλλα και το σώβρακο. Ο Αρης έμοιαζε σαν σπασμένη στάμνα»

# Ολα τα άρθρα του ιστολογίου με ετικέτα “Αρης Βελουχιώτης” και “ΕΛΑΣ“

# Μια όχι και τόσο γνωστή συνέντευξη του Διονύση Χαριτόπουλου στον Βασίλη Βασιλικό, με πολλές λεπτομέρειες για τη ζωή και η δράση του Αρη.

# Μια βασική (αλλά αρκετά πλήρης) βιβλιογραφία για τον αρχικαπετάνιο, εν πολλοίς βασισμένη στον “Βιβλιοανιχνευτή” με αρκετές δικές μας προσθήκες, αλλά και με βιβλία “της άλλης πλευράς”:

ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ, ΛΕΥΤΕΡΗΣ: Ο Αρης Βελουχιώτης, όπως τον γνώρισα 1923-1944. Αναμνήσεις και εκτιμήσεις από τον πρώτο γραμματέα του ΕΑΜ, εισαγωγή-έρευνα Μπάμπης Γραμμένος, <Φιλίστωρ>, Αθήνα 2003, σελ. 93 [Λευτέρης Αποστόλου: «Ο Αρης Βελουχιώτης, όπως τον γνώρισα» / Παράρτημα: Το τέλος του Αρη Βελουχιώτη. Δύο μαρτυρίες {Στο φαράγγι της Μεσούντας ... Η μαρτυρία του Αγγελου Λύκκα ... Και η συνέχεια. Μαρτυρία Ρίζου Μπόκοτα} / Ρίτα Μπούμη Παπά: «Ο καπετάνιος Αρης Βελουχιώτης» {Ποίημα} / Μπάμπης Δ. Κλάρας: «Αδερφέ μου» {Ποίημα} / Φωτογραφικό παράρτημα]

ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ, ΚΩΣΤΑΣ: Αρης Βελουχιώτης, <Εκδόσεις Πασχάλη>, Θεσσαλονίκη χ.χ., σελ. 79 [Συμπεριλαμβάνεται ο λόγος του Αρη Βελουχιώτη στη Λαμία] [Σειρά: Μορφές της σύγχρονης ιστορίας]

Βελουχιώτης Αρης, Ο λόγος τής Λαμίας, χ.τ.ε., 1944, Ανατύπωση Ελληνικά Θέματα Κατοχή – Αντίσταση-Εμφύλιος #12

http://62.103.28.111/askibib/rec.asp?id=7768

ΓΕΩΡΓΟΥΛΑΣ, ΜΠΑΜΠΗΣ: Το άκρως απόρρητο αρχείο της εξόντωσης του Αρη, <Εκδόσεις Ρεπόρτερ>, Αθήνα χ.χ., σελ. 96 [Η έρευνα / Αυτούς κατηγορώ σήμερα για τη διπλή δολοφονία του Αρη. Τη φυσική εξόντωσή του και την απόκρυψη των δολοφόνων του / Ποιος ήταν ο Αρης / Το άκρως απόρρητο σχέδιο "Η Κιβωτός του Νώε’ / Τα όχι του Αρη / Η δημιουργία των ΜΕΑ / Το χρονικό της προδοσίας και της σφαγής / Το "Κόκκινο’ 118 Τάγμα κι ο σατανικός αντιπερισπασμός / Στη Μεσούντα / Ο μακάβριος χορός της Μεσούντας / Αυτά που θέλησαν να θάψουν στο χρόνο / Η Αριστερά μετά τον Αρη / Υστερόγραφο / Ντοκουμέντα]

Γεωργούλας Μπάμπης, Αρης: Τα απόρρητα αρχεία της δολοφονίας, Αντίσταση, 2009, 126 σελ.,

http://www.biblionet.gr/book/142731/

ΓΚΙΟΥΣΑΣ, ΑΣΗΜΑΚΗΣ: Αρης Βελουχιώτης και το “ματωμένο Κρίκελλο’, Αθήναι 1972, σελ. 287

ΓΚΡΙΤΖΩΝΑΣ, ΚΩΣΤΑΣ: Ο Αρης Βελουχιώτης και οι Αγγλοι. Στοιχεία και αναφορές που συνθέτουν την αγωνία και διορατικότητα του καπετάνιου του ΕΛΑΣ για την υπονόμευση του ελληνικού αριστερού κινήματος από τους Αγγλους συμμάχους, εξώφυλλο Γιώργος Γαλάντης, <Γλάρος>, Αθήνα 1983(;), σελ. 168 [Προλεγόμενα / Η Συμφωνία της Βάρκιζας και ο Αρης Βελουχιώτης / Το μεγάλο ερώτημα / Οι απόψεις του Αρη / Ο Αρης προειδοποιεί / Αντίθετος με τον πηγαιμό στο Κάιρο / Η σύσκεψη της Λαμίας / Ιστορικοί παραλληλισμοί / Γενικό αντιβρετανικό πνεύμα / Διοίκηση ειδικών επιχειρήσεων / Επιδρομή... ακρίδων... / Μνήμες και μαρτυρίες / Πολέμαρχος και πολιτικός / Θλιβερός επίλογος]

ΔΗΜΑΚΟΣ, ΓΕΡΜΑΝΟΣ Κ. [ΠΑΤΕΡ ΑΝΥΠΟΜΟΝΟΣ]: Στο βουνό με τον Σταυρό, κοντά στον Αρη. Στρατιωτικός ιερεύς στο Γενικό Στρατηγείο του ΕΛΑΣ, προλογικό σημείωμα σεβ. μητροπολίτης Φθιώτιδος κ.κ. Νικόλαος, πρόλογος πρωτοπρ. Γεώργιος Δ. Μεταλληνός, εισαγωγή Δημήτριος Ζ. Σοφιανός, σημείωμα-επιμέλεια Λαυρέντιος Γρ. Ντετζιόρτζιο, <Πρότυπες Θεσσαλικές Εκδόσεις>, Τρίκαλα – Αθήνα 2004, σελ. 399

ΖΑΧΑΡΙΑΣ, ΚΩΣΤΗΣ: Ο αρχικαπετάνιος Αρης Βελουχιώτης και οι Ελληνες αντάρτες, <Δρόμων>, Αθήνα 2012, σελ. 140 [Σαν εισαγωγή / Ο αρχικαπετάνιος Αρης Βελουχιώτης / Γοργοπόταμος / Στην Πελοπόννησο / Προς το τέλος / Περιληπτικά προς ολοκλήρωση τρεις θέσεις / Πληροφορίες / Πηγές που χρησιμοποίησα]

ΖΩΓΡΑΦΟΣ, ΑΛΕΚΟΣ: Ο Αρης Βελουχιώτης και η αλήθεια για το Γοργοπόταμο, <Ασκραίος>, Αθήνα 1975², σελ. 176

ΙΩΑΝΝΟΥ, ΚΩΣΤΑΣ Ε.: Η αλήθεια από τον Αρη, επιστολή Ναπολέων Ζέρβας, εισαγωγικό σημείωμα Γεράσιμος Αποστολάτος, δεύτερη έκδοση, <Εταιρεία Μελέτης Ελληνικής Ιστορίας>, Αθήνα χ.χ., σελ. 165 [Πρόλογος / Εισαγωγή / Ο κ. Κλόουζ "στα χνάρια’ του κ. Φλάισερ / "Κόμματα και οργανώσεις αναγνωρίζουν ως εθνικό ηγέτη τον στρατηγό Ζέρβα’ / Ο εμφύλιος δεν ήταν ξεκαθάρισμα λογαριασμών αλλά προσπάθεια άλωσης της εξουσίας και επιβουλή κομμουνιστικής δικτατορίας / Οι Ελληνες στην κατοχή ήσαν σχεδόν στην ολότητά τους Αγγλόφιλοι γιατί από τους Αγγλους περίμεναν την χαμένη λευτεριά τους / Η επιβουλή κατά του ΕΔΕΣ αρχίζει μετά την ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου / Οι συμμαχίες με τους Γερμανούς έγιναν από το ΕΑΜ -ΕΛΑΣ και όχι από τον Ζέρβα / Ο κ. Κλόουζ ομολογεί την συμφωνία ΕΛΑΣ - Γερμανών / Οι Γερμανοί επιμένουν στην παύση των εχθροπραξιών με τον ΕΔΕΣ, αφού εξασφάλισαν συμφωνία με τον ΕΛΑΣ / Ενα έγγραφο ενοχοποιεί οριστικά τον ΕΛΑΣ / Γερμανοί και Ελασίτες επιτίθενται συγχρόνως κατά του Ζέρβα / Οι συκοφαντίες πρέπει να επιβεβαιώνονται από τα γεγονότα. Πλην όμως τα γεγονότα επιβαρύνουν τον ΕΛΑΣ / "Από τριημέρου αγωνίζομαι σκληρά κατά Γερμανών ενώ ο ΕΛΑΣ μού επιτίθεται συγχρόνως’ / Ο κ. Κλόουζ ομολογεί τον διμέτωπο του ΕΔΕΣ / Ο κ. Κλόουζ επαναλαμβάνει τις φαντασιώσεις του κ. Φλάισερ / Δύο επιστολές του στρατηγού Ζέρβα κονιορτοποιούν τις φαντασιώσεις του κ. Φλάισερ / Το ΚΚΕ, ΕΑΜ - ΕΛΑΣ επανειλημμένα επεχείρησε να θέσει υπό τον έλεγχό του την Ελλάδα, αλλά το μόνο που κατάφερε ήταν να την αιματοκυλίσει / Η γενική έκθεση του Αρη Βελουχιώτη δυναμιτίζει τους μύθους και τους θρύλους που πλάσθηκαν για τον ΕΛΑΣ / Επίλογος / Ευρετήριο ονομάτων]

Καραγεώργος Γεώργιος Κων., Οι αντάρτες του Αρη Βελουχιώτη και του Δημοκρατικού Στρατού Αγνωστες σελίδες από την τραγωδία του εμφυλίου πολέμου 1942-1949, Αθήνα, 2010

Καραγιώργης Γιώργος Αριστοτέλη, Οι τελευταίες μέρες του Αρη Βελουχιώτη, Ανηφορικοί δρόμοι Μετά τη Βάρκιζα, Τρίκαλα, 2010

ΚΑΡΑΘΑΝΟΣ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ: Αντίο καπετάνιε. Μια ζωντανή μαρτυρία για τις τελευταίες στιγμές του Αρη Βελουχιώτη, σκίτσο εξωφύλλου Σπύρος Ορνεράκης, <Φιλίστωρ>, Αθήνα 1996, σελ. 159 [Μαζί με τον Αρη Βελουχιώτη {Οι φωτοβολίδες της ανακωχής - ""Δεν βαδίζω ενάντια στο Κόμμα, προσπαθώ να το σώσω απ’ το γκρεμό’’. Η πρώτη ομιλία του Αρη μετά από τη Βάρκιζα - Η γλυκιά φωτιά του τζακιού και το πικρό παράπονο - Οι άνθρωποι του Κόμματος συναντούν τον Αρη. Ο Αρης ξαναγίνεται Θανάσης - "Α, ρε Θανάση! Δε φανταζόμουν να σου τη σκάσει έτσι ο Σιάντος’ - Η τρυφερή συνάντηση του Εκτορα με το άλογό του - Η μεταστροφή του αχτιδικού που καταδίωκε τον Αρη - Ο Τζαβέλας γυρίζει με άδεια χέρια. Η έκρηξη του Αρη: "Μπορούσα να χτυπήσω το Καρπενήσι’ - Γιατί ο Αρης δεν χτύπησε την Κόνιτσα - Η καρδιά του Μανόλη Τσάφου - Το τέλος μιας αυταπάτης - Ο Παράκλητος. "Τώρα θα βρω το δίκιο μου’ - ""Ας μ’ ακούσει πρώτα ο Νίκος κι ας μ’ εκτελέσουν μετά’’ - Η τελευταία φορά που είδα τον Αρη - Η παγιδευμένη χαράδρα - Το φαναράκι του Αρη. Οι τελευταίες αναλαμπές μιας σβησμένης ελπίδας - "Σκότωσέ με να μην πέσω στα χέρια τους’ - Ενα σκούντημα και δυο όπλα προτεταμένα} / Η "Εκθεση Καραθάνου’ {Η εντολή να συνταχθεί η Εκθεση. Η μοιραία αλλαγή πορείας και η τσάντα του Αρη. ""Φώτη, δώσ’ μου το περίστροφο. Παιδιά είμαστε;...’’ - Ερωτήματα μετά από την Εκθεση. Πολιτική πράξη η αυτοκτονία του Αρη - Αντίο, καπετάνιε}]

Καψάλης Γιάννης Δ., Ο Αρης Βελουχιώτης και η εποχή του, Κοινωνική, Αντιστασιακή, Διπλωματική, Πολιτική, Συνύφανση του έπους και της τραγωδίας, 4 τόμοι, Ηβος, 1997, σελ 328+322+324+312, ISBN 960-7749-05-7 set

ΚΛΑΡΑΣ, ΜΠΑΜΠΗΣ Δ.: Ο αδερφός μου ο Αρης. Αντιμυθιστόρημα, <Δωρικός>, Αθήνα 1983, σελ. 463 [Ο άνθρωπος {Παζαριώτης - Γεωπόνος - Επαναστάτης - Τα μεγάλα γεγονότα - Ο πόλεμος του ’40 - Παλλαϊκή αντίσταση - Πρώτες μάχες - Ο Αρης στην Αθήνα - Το τραγικό τέλος - Σύνοψη} / Εικόνες και γραφές / Μεταθανάτια ζωή {Νεκρανάσταση του Αντρέα Τζήμα - Διάλογος με τον Θανάση Χατζή - Συνομιλίες με τον καπετάν-Κικίτσα (Σαράντη Πρωτοπαπά) - Τι γράφει ο Μάρκος Βαφειάδης - Μια άποψη του Φώτη Πανάγου-Σαράνταινα - Αλήθειες και αναλήθειες - Οι αναμνήσεις του Ιωαννίδη - Τα πράγματα στη θέση τους - Επίμαχα θέματα - Ακροτελεύτιο}]

ΚΟΤΖΙΟΥΛΑΣ, ΓΙΩΡΓΟΣ: Οταν ήμουν με τον Αρη. Αναμνήσεις, επίλογος-σημειώσεις-επιμέλεια Κώστας Κουλουφάκος, <Θεμέλιο>, Αθήνα 1977², σελ. 8+199 [Πρόλογος / Πώς πρωτακούστηκε τ’ όνομά του / Το πέρασμά του απ’ τα Τζουμέρκα / Μπροστά στο λαό / Μαζί με το Ζέρβα / Στο ξεπροβόδισμα / Πώς πέρασα τον Αραχθο / Δίπλα στον Αρη / Φεύγοντας προς τη Θεσσαλία / Αντίπερα στον Αχελώο / Το κλιμάκιο στο Βουργαρέλι / Η συμφωνία της Πλάκας / Οι μαυροσκούφηδες / Το τέλος του Οκτωβριανού / Ο Αρης κι οι γυναίκες / Πώς είδαν τον Αρη οι σύντροφοί του / Επανάσταση {Ποίημα} / Εκδικητής {Ποίημα} / Χιόνια στην Πίνδο {Ποίημα} / Η πληρωμή του Ιούδα {Ποίημα}]

ΛΑΓΔΑΣ, ΠΑΝΟΣ: Αρης Βελουχιώτης: Ο πρώτος του αγώνα. (Βιογραφία 1905-1945) [2 τόμοι], <Κυψέλη>, Αθήνα 1964, σελ. 415+509

ΜΑΣΤΡΟΓΙΑΝΝΗΣ, ΓΙΑΝΝΑΚΟΣ-ΓΙΑΝΝΗΣ: Χρονικό. Το λαϊκό κίνημα στο νομό Αρτας (1931-1945). Ο τελευταίος πολιτικός λόγος του Αρη Βελουχιώτη στους Μελισσουργούς, <Πέτρα>, Αθήνα 2004, σελ. 174

ΜΟΣΧΑΤΟΣ, ΘΕΜΗΣ: Η σύσκεψη των καπεταναίων στη Λαμία. Η ευκαιρία που χάθηκε. Η πρωτοβουλία του Αρη Βελουχιώτη και δειλία του Μάρκου Βαφειάδη, <Γλάρος>, Αθήνα 1985(;), σελ. 75 (και 5 σελ. με φωτογραφίες εκτός κειμένου) [Τι προηγήθηκε. Συνοπτική αναδρομή / Η σύσκεψη των καπεταναίων / Τι έγινε στη σύσκεψη / Μετά τη σύσκεψη των καπεταναίων / Δεκέμβρης]

ΜΟΥΤΟΥΣΗΣ ΝΙΚΟΛ. (Ταγματάρχης πυροβολικού), «Και διηγώντας τα να κλαις  …». Εξη μήνες αιχμάλωτος του Αρη Βελουχιώτη – Οι θηριωδίες των συγχρόνων ιεροεξεταστών. Αθήναι, 1959, σελ. 83.

ΜΠΟΚΟΤΑΣ, ΡΙΖΟΣ: Μια παγίδα για τον Αρη. Ο ρόλος του Κώστα Καραγιώργη στο πανθεσσαλικό συνέδριο των ανταρτών, προλογικό σημείωμα Γιάννης Λιανάς, πρόλογος Γιώργος Ζαρογιάννης (Καβαλάρης), <Γλάρος>, Αθήνα 1985(;), σελ. 94 [Τα ίδια τα γεγονότα / Για μια επιβεβαίωση!... / Ο εντολοδόχος / Αυτός δε θα μιλήσει / Στην αρχή και στο τέλος / Γιατί η παγίδα εδώ; / Το κοινό Βαλκανικό Στρατηγείο / Γνωριμία με τον Αρη / Το πρώτο ξάφνιασμα / Ο "πλάτης’ που μίλησε / Κονταροχτυπήματα ... / Αχός απ’ το Γοργοπόταμο! / Ο λόγος και το ξίφος / "Το είχα καταλάβει!...’ / Λίγα απ’ τον Τέμπο / Ενας άλλος εντολοδόχος! / Βολές κατά τριών.... / Μία σημείωση [Υπογραμμισμένο με μολύβι σε αρκετές σελίδες]

ΜΠΟΚΟΤΑΣ, ΡΙΖΟΣ: Ποιος κρύβει το κεφάλι του Αρη Βελουχιώτη, εισαγωγή Μπάμπης Γραμμένος, <Γλάρος>, Αθήνα 1984(;), σελ. 93 [Οταν ζεις τα ίδια τα γεγονότα / Το άγριο γλέντι / Με εντολή του Ζέρβα / Η εξαφάνιση / Ανεξήγητα πράγματα! / Τα πήρε μαζί του! / Γιατί στην Αθήνα; / Μια πλάγια επιβεβαίωση / Το καθήκον της πολιτείας / Ο λόγος της Λαμίας {Ο λόγος που εκφώνησε ο Αρης Βελουχιώτης στην Λαμία, τον Οκτώβριο του 1944, όπως τον κατέγραψε ο Ορφέας Οικονομίδης}]

ΝΙΚΑΣ, ΘΑΝΑΣΗΣ: Ο Αρης στο Μοριά. Ιστορικές μνήμες και μαρτυρίες, <Αιολίς>, Αθήνα 2001, σελ. 193 [Υπογραμμισμένο με κίτρινο διαφανή μαρκαδόρο σε αρκετές σελίδες] [Τιμή πώλησης: 16,00 ευρώ. Με έκπτωση: 12,00 ευρώ] [ΕΠΩΛΗΘΗ]

Ξανθόπουλος Γεώργιος, Κισαμπατζάκ, ο Τραντέλλενας της Μακεδονίας. Βελουχιώτης, ο σταρ της Ρούμελης , 272 σελ, Κυριακίδη Αφοί, Θεσσαλονίκη, 2011, σελ 272, 21×14εκ, ISBN 978-960-467-295-0

http://www.biblionet.gr/book/170822/

ΠΑΠΑΚΟΓΚΟΣ, ΚΩΣΤΗΣ: Γράμματα για τον Αρη. Γράφουν ένας πολιτικός, ένας καπετάνιος, ένας αντάρτης και ο αδελφός του Αρη: Ο Ανδρέας Τζήμας ή Βασίλης Σαμαρινιώτης, ο Γιώργος Χουλιάρας ή καπετάν Περικλής, ο Φώτης Πανάγος ή αντάρτης Σαράνταινας, ο αδελφός του Αρη Μπάμπης Δ. Κλάρας, εκλογή-εισαγωγή Κωστής Παπακόγκος, <Εκδόσεις Παπαζήση>, Αθήνα 1976, σελ. 187

ΠΑΠΑΚΟΓΚΟΣ, ΚΩΣΤΗΣ: Καπετάν Αρης. Ο ανταρτοπόλεμος στην Ελλάδα 1940-45, εισαγωγή Artur Lundkvist, <Εκδόσεις Παπαζήση>, Αθήνα 1976, σελ. 469 [Μερικές εξηγήσεις / Απ’ τον Μπενίτο στον Αδόλφο / Ενα χρόνο στην παρανομία / Ο Αρης ξεκινά το αντάρτικο / Τ’ άρματα του ΕΛΑΣ σε δράση / Οι Εγγλέζοι / Ο Γοργοπόταμος / Το άνοιγμα προς την Ηπειρο και τη Θεσσαλία / Ο Αρης στην Αθήνα / Σαράφης και Σαμαρινιώτης / Κοινό Γενικό Στρατηγείο Ανταρτών / Η λυκοφιλία / Στον τορό της προδοσίας / Η ανάσταση του Μοριά / Απ’ το Λίβανο στη Γκαζέρτα / Ο Αρης γυρνά στον τόπο του / Ο λόγος της Λαμίας / Αλλαγή φρουράς / Βάρκιζα, η ταφόπετρα / Το στερνό "γατοκέφαλο’ / Η τραγωδία / Διάφορα στοιχεία / Βιβλιοπεριο-δικογραφία]

ΠΑΠΑΚΟΓΚΟΣ, ΚΩΣΤΗΣ – ΝΙΚΟΣ ΚΟΤΑΡΙΔΗΣ: Ο Αρης στη Λαμία, <Φιλίστωρ>, Αθήνα 2006, σελ. 151 [Κωστής Παπακόγκος: «Ο Αρης στη Λαμία» / Αρης Βελουχιώτης: «Ο λόγος της Λαμίας» / Νίκος Κοταρίδης: «Επίμετρο: Η ιστορία και η αντιπαλότητα στο λόγο του Αρη Βελουχιώτη» / Ανυπόγραφο: «Χρονολόγιο»]

ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ Ι.: Ενας δάσκαλος θυμάται. Μυρόφυλλο – Τετράκωμο – Μεσούντα – Κατοχή – Αντίσταση – Αρης Βελουχιώτης, <Σύλλογος “Οι Φίλοι της Ι. Μονής Αγ. Γεωργίου Μυροφύλλου Τρικάλων”>, Αθήνα 1985, σελ. 124 [Πρόλογος / Σύντομη γνωριμία με το χωριό Μυρόφυλλο / Το Μυρόφυλλο πριν από το πόλεμο του '40 και την κατοχή / Ο ελληνοϊταλικός πόλεμος και η γερμανική κατοχή / Το Μυρόφυλλο στα χρόνια της κατοχής / Η συγκρότηση του ΕΛΑΣ και του ΕΔΕΣ. Ο ρόλος των Αγγλων στην κατοχή / Ο Γοργοπόταμος / Οι σχέσεις των αντάρτικων σωμάτων. Ο Αρης συναντά το Ζέρβα / Το Μυρόφυλλο και η γειτονική περιοχή στην αντίσταση / Το πάθημα - μάθημα δύο αστυνομικών / Οι πρώτες απόπειρες για καταστολή του αντάρτικου. Οι Ιταλοί στα Ραδοβίζια / Η εγγλέζικη ρίψη οπλισμού στο Νεραϊδοχώρι Τρικάλων / Ο Σαράφης, ο Κωστόπουλος, ο Κόζιακας συναντιούνται στο Βουνέσι Καρδίτσας / Ο Βρετανός συνταγματάρχης Εντυ στο Μυρόφυλλο / Η περιπέτεια του κοινοτικού συμβούλου Μεσούντας / Η ενέργεια του Αθ. Παπαγεωργίου στο Μυρόφυλλο και η σύλληψή μου από τους Εδεσίτες / Πώς αποφεύχθηκε η σύγκρουση του Βλάχου και του Τζουμερκιώτη στο Μυρόφυλλο / Ο τραυματισμός του Οδυσσέα Μάρου / Μου προτείνουν να γίνω ζερβικός σύνδεσμος / Η Σχολή Αξιωματικών της Μεσούντας / Ο Ζέρβας αφοπλίζει ομάδες του ΕΛΑΣ / Η κατάληψη του Μυρόφυλλου / Ο θάνατος του πατέρα μου και η φυγή μας από το Τετράκωμο / Η επιστροφή μου στο Μυρόφυλλο. Τα βασανιστήρια της γυναίκας μου και των άλλων κρατουμένων χωριανών μας / Η τύχη των Ελασιτών κρατουμένων στο Βουργαρέλι / Η τύχη της ομάδας του Κωστόπουλου / Η συμπλοκή ζερβικών με Ελασίτες στην Αρέντα. Ο φόβος απλώνεται στο Μυρόφυλλο / Αντάρτες στην περιοχή του Χατζή / Το πολεμικό υλικό της ομάδας του Κωνσταντόπουλου / Οι Γερμανοί κατευθύνονται μέσω Νεράιδας - Μεσοχώρας στη Θεσσαλία / Ο Κόζιακας στο Μυρόφυλλο και στο Τετράκωμο / Οκόζιακας διατάζει να συλληφτούν οι αγωγιάτες απ' το Μυρόφυλλο / Ο Χείμαρρος στη Μεσούντα / Ο αφοπλισμός των υπόλοιπων χωριών του Ραδοβιζίου / Το πάθημα ενός γιατρού στο νοσοκομείο του Μυρόφυλλου / Τα ανταρτοδικεία του αγώνα / Οι άλλες οργανώσεις στην περιοχή μας / Ο Γιώργος Κοτζιούλας στο Μυρόφυλλο / Η φυγάδευση του γιατρού Παπαγεωργίου από το Μυρόφυλλο / Ο Ζέρβας αντεπιτίθεται / Κινδυνεύει η ζωή μου / Οι μάχες στο Τετράκωμο συνεχίζονται / Η οπισθοχώρηση των ζερβικών δυνάμεων / Συσκέψεις ηγετών αντάρτικων δυνάμεων στο Μυρόφυλλο και στην Πλάκα / Η έκθεση του Εντυ Μάυερς στις 12 Αυγούστου 1943 / Αλλα γεγονότα στο Μυρόφυλλο / Η ΠΕΕΑ / Οι μαυροσκούφηδες / Ο θάνατος του Ψαρρού / Ο Λίβανος / Τα Δεκεμβριανά / Διάλυση του ΕΔΕΣ / Συμφωνία της Βάρκιζας / Εξοδος και θάνατος του Αρη Βελουχιώτη / Επιδημία τύφου στο Μυρόφυλλο / Τρομοκρατία στην Αθήνα. Οι τόποι εξορίας / Τρομοκρατία στην ύπαιθρο / Ο Κόκκινος και ο Σταμούλης στο Μυρόφυλλο / Η σύλληψή μου και η φυλάκισή μου στις φυλακές Αρτας / Η συνάντησή μου με τον επιθεωρητή Δημοτικής Εκπαίδευσης / Πάλι στο Μυρόφυλλο / Φεύγω από το Μυρόφυλλο]

Παπανικολάου Νίκος Α., Στα χρόνια του Αρη, Συντήρηση μνήμης, Λογοσοφία, 2004, 327 σελ., ISBN 960-86800-3-4, ISBN-13 978-960-86800-3-6, Τιμή € 17,22
Ενας γιατρός που έζησε τα χρόνια της Εθνικής αντίστασης μεταφέρει στους νέους μερικές προσωπικές μνήμες από την πρόσφατη, ζωντανή πολιτική μας ιστορία που δεν πρέπει να ξεχαστούν.

http://www.biblionet.gr/book/108024/

Προβόπουλος Ηλίας Γ. & Παπαζάχος Κώστας
Ο Αρης κάνει πόλεμο Ετσι τραγούδησαν τον πρωτοκαπετάνιο
Ανθολόγηση: Προβόπουλος Ηλίας Γ. & Παπαζάχος Κώστας
Βιβλιοθήκη Εθνικής Αντίστασης. Κοινότητα Δομνίστας Ευρυτανίας, 1998
97 σελ.
ISBN 978-960-86243-0-6
Η Ελλάδα βγήκε στα βουνά το δίκιο της να πάρει, το δίκιο που της τό ‘πνιξαν φονιάδες και προδότες. Εχει λεβέντικα παιδιά, που χάρο δε λογιάζουν, Εχει πρωτοπαλήκαρο, τον Αρη Βελουχιώτη!

http://www.biblionet.gr/book/151534/

Τραχήλης Θανάσης – Το ξεκίνημα του αγώνα και το Κρίκελλο Ευρυτανίας Βασίλης Παπανικολάου Ο δάσκαλος Ο ήρωας Ο μάρτυρας, Αυτοέκδοση, 2004

http://www.tobiblio.gr/index.php?dispatch=products.view&product_id=9822

ΦΑΡΑΚΟΣ, ΓΡΗΓΟΡΗΣ: Αρης Βελουχιώτης. Το χαμένο αρχείο. Αγνωστα κείμενα. Η στάση της ηγεσίας του ΚΚΕ απέναντι στον Αρη Βελουχιώτη, 1941-1945, πέμπτη έκδοση με συμπληρώσεις και διορθώσεις, <Ελληνικά Γράμματα>, Αθήνα 1998, σελ. 482 [Εισαγωγή / Τα γεγονότα {Παλιά τραύματα και νέες αντιθέσεις - Μεγαλοσύνη και μικρότητες στις κρίσιμες (1943, 1944) χρονιές - "Ο φανοστάτης των Τρικάλων’} / Τα κείμενα / Επίμετρο: Το τίμημα της άρνησης / Ευρετήριο κύριων ονομάτων]

ΧΑΡΙΤΟΠΟΥΛΟΣ, ΔΙΟΝΥΣΗΣ: Αρης. Ο αρχηγός των ατάκτων. Ιστορική βιογραφία. Φωτογραφίες, χάρτες, σχεδιαγράμματα, <Τόπος>, Αθήνα 2009, σελ. 797

ΧΑΤΖΗΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ (ΚΑΠΕΤΑΝ ΘΩΜΑΣ), ΓΙΑΝΝΗΣ Γ.: Η πολιτική διαθήκη του Αρη Βελουχιώτη, εισαγωγή-υστερόγραφο-επιμέλεια Μπάμπης Δ. Κλάρας, <Δωρικός>, Αθήνα 1975, σελ. 719 [Από την Καισαριανή στα ρουμελιώτικα βουνά {Στη φωτιά του πολέμου - Από το μέτωπο στην Αθήνα - 15 Μαΐου 1941: Πρώτη σύσκεψη - Η γραμμή του Αρη - Η πρώτη περιοδεία - Το μεγάλο ξεκίνημα - Με τη σημαία στα χωριά - Κρούσεις και ατυχίες - Οι στόχοι - Ο Αρης πολεμά τους κατακτητές} / Αθλοι και αθλιότητες {Ο Γοργοπόταμος - Τριπλοί αγώνες - Ο Αρης στην Αθήνα} / Στο άρμα της Αγγλίας {Ο Σαράφης στον ΕΛΑΣ - Εκτέλεση Γερμανών - Πρώτος αφοπλισμός του Ψαρρού - Πρώτες αποφάσεις του Στρατηγείου - Β/ αφοπλισμός Ψαρρού - Αρχή της τραγωδίας - Αποστολή στο Κάιρο - Η σύγκρουση ΕΔΕΣ και ΕΛΑΣ - Η ίδρυση της ΠΕΕΑ - Ο Αρης στο Μοριά - Οι καταστροφικές συμφωνίες - Από τον Μοριά στη Ρούμελη - Τα Δεκεμβριανά και ο Αρης} / Γολγοθάς και λύτρωση {Η συμφωνία της Βάρκιζας - Καθαρές προτάσεις - Μέτωπο εθνικής ανεξαρτησίας - Η έσχατη πορεία - Η συνωμοσία των Αθηνών - Κόμμα, Αρης και ηγεσία} / Παράρτημα: Η μάχη της Αμφιλοχίας]

ΧΟΝΔΡΟΚΟΥΚΗΣ, ΔΗΜ. Ν.: Γκρεμίζω τον θρύλο του Αρη Βελουχιώτη, <Ισοκράτης>, Αθήνα χ.χ., σελ. 297 [Αναφορά στον Πέτρο Κόκκαλη στην σελ. 50 και 51]

***: Η προσωπικότητα του Αρη Βελουχιώτη και η εθνική αντίσταση. Ενα επιστημονικό συμπόσιο, επιμέλεια Κλεομένης Κουτσούκης, <Φιλίστωρ>, Αθήνα 1997, σελ. 307 (και φωτογραφίες εκτός κειμένου) [Μπάμπης Γραμμένος: «Ευχαριστίες της Οργανωτικής Επιτροπής» / Κλεομένης Κουτσούκης: «Πρόλογος» / Μαρία-Ρόζα Κλάρα-Παπαδάκη: «Χαιρετισμός» / Διονύσης Χαριτόπουλος: «Η παραποίηση της εικόνας του Αρη Βελουχιώτη» / Ηλίας Θερμός: «Ο χαρισματικός ηγέτης στη νεοελληνική ιστορία: Ο Αρης Βελουχιώτης ως έπος» / Κλεομένης Κουτσούκης: «Ο Αρης Βελουχιώτης ως λαϊκός επαναστατικός ηγέτης» / Νίκος Κοταρίδης: «Ο αντίπαλος και η αντιπαλότητα στον λόγο του Αρη Βελουχιώτη» / Προκόπης Παπαστράτης: «Η εθνική αντίσταση: Συμμαχικές σκοπιμότητες και αντιδράσεις» / Χάγκεν Φλάισερ: «Η σύσκεψη Μυροφύλλου-Πλάκας: Αναστολή του εμφυλίου» / Γιώργος Μαργαρίτης: «ΕΛΑΣ: Ζητήματα πολέμου» / Ιωάννα Παπαθανασίου: «Η λογική των συγκρούσεων στην ηγεσία του ΚΚΕ, 1945-1948: Από την "καταδίκη’ του Αρη Βελουχιώτη στην άρνηση της κληρονομιάς του ΕΛΑΣ» / Σωτήρης Ριζάς: «Η προσέγγιση του Αρη Βελουχιώτη από τους αντιπάλους του» / Φοίβος Οικονομίδης: «Οι δύο συμβολισμοί στο θάνατο του Αρη Βελουχιώτη» / Γιώργος Χουλιάρας (Περικλής): «Ποιος ήταν ο Αρης Βελουχιώτης» / Δημ. Ν. Δημητρίου (Νικηφόρος): «Η πυροδότηση της λαϊκής ψυχής και το ηγετικό κενό» / Βασίλης Πριόβολος (Ερμής): «Πολλούς θα έχουμε πάντα, ο ένας θα μας λείπει» / Γιώργος Ζαρογιάννης (Καβαλάρης): «ΕΛΑΣ και ΕΔΕΣ στα βουνά της Ηπείρου» / Αλέξης Ρόσιος (Υψηλάντης): «Διαπλοκή αντιθέσεων» / Γιώργος Διαμαντόπουλος: «Αντίσταση, οράματα και Αρης» / Δημήτρης Καραθάνος (Δημητρός): «Οι τελευταίες στιγμές του Αρη Βελουχιώτη» / Απόστολος Στρογγύλης: «Η προσωπικότητα του Αρη από μια άλλη γωνία» / Κώστας Γεωργιάδης (Ζαχαριάς): «Δυο χαρακτηριστικά περιστατικά» / Θόδωρος Καλλίνος (Αμάρμπεης): «Η σύσκεψη των καπεταναίων, τα Δεκεμβριανά και η υποχώρηση του ΕΛΑΣ» / Μπάμπης Ρούπας: «Αρης - Ψαρρός» / Βασίλης Νεφελούδης: «Εθνική αντίσταση στην Ελλάδα και στη Μέση Ανατολή»]

***: Νίκος Ζαχαριάδης – Αρης Βελουχιώτης – Νίκος Μπελογιάννης. Βίοι παράλληλοι και … τεμνόμενοι, <Ελευθεροτυπία – Ιστορικά>, Αθήνα 2009, σελ. 194 [Ανυπόγραφο: «{Εισαγωγικό σημείωμα}» / Θεόδωρος Σαμπατακάκης: «Νίκος Ζαχαριάδης. Από την Ανδριανούπολη στο Σουργκούτ» / Σεραφείμ Σεφεριάδης: «Δεκαετία του ’20: Κόμμα και συγκυρία» / Αλέξανδρος Δάγκας - Γιώργος Λεοντιάδης: «Η εξεύρεση ηγέτη» /`Νίκος Μαραντζίδης: «Ζαχαριάδης 1936-1945: Μια τόσο μακρινή απουσία» / Γιώργος Μαργαρίτης: «Ο Ζαχαριάδης στον εμφύλιο πόλεμο» / Πάνος Δημητρίου: «Τα γεγονότα της Τασκένδης» / Γιώργος Α. Λεονταρίτης: «Το τέλος του Νίκου Ζαχαριάδη» / Θεόδωρος Σαμπατακάκης: «Αρης Βελουχιώτης. Ποιος ήταν ο Θανάσης Κλάρας» / Κλεομένης Κουτσούκης: «Ο Αρης κατά τη μεταξική δικτατορία» / Γιώργος Μαργαρίτης: «Ο Αρης Βελουχιώτης και ο ΕΛΑΣ» / Γρηγόρης Φαράκος: «ΚΚΕ και Βελουχιώτης» / Σωτήρης Ριζάς: «Ο Αρης και η πολιτική του ΚΚΕ» / Απόστολος Διαμαντής: «Μαρτυρίες και ιστορική έρευνα» / Γιώργος Μαργαρίτης: «Νίκος Μπελογιάννης. Η Ελλάδα του 1950» / Σωτήρης Ριζάς: «Ο ψυχρός πόλεμος στην Αν. Ευρώπη» / Αρτέμης Ψαρομηλίγκος: «Ενα προφητικό, μακρύ τηλεγράφημα» / Βασίλης Κόντης: «Δόγμα Τρούμαν» / Δημήτρης Κανελλόπουλος: «Νίκος Μπελογιάννης: Βιογραφία» / Ελλη Παππά: «"Ο σύντροφος που περιμέναμε’» / Θανάσης Χρήστου: «Από τη σύλληψη έως την εκτέλεση» / Θεόδωρος Δ. Σαμπατακάκης: «Ο απόηχος της εκτέλεσης» / Στέλιος Ζαχαρίου: «Το σχέδιο Μάρσαλ και η ευρωπαϊκή ανασυγκρότηση» / Φοίβος Οικονομίδης: «Οι δίκες Ρόζενμπεργκ και Μπελογιάννη»]

http://xyzcontagion.wordpress.com/2014/02/17/%CE%BC%CE%B5%CF%84%CE%AC-69-%CF%87%CF%81%CF%8C%CE%BD%CE%B9%CE%B1-%CE%B7-%CE%BC%CE%BF%CE%BD%CE%B1%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CE%B1%CE%BD%CF%86%CE%AC%CF%82-%CF%87%CE%B1%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%B7-%CF%86/