10 χρόνια Αντιαπαγορευτικό φεστιβάλ Αθήνας 2005-2014: Κάλεσμα για αποκεντρωμένες δράσεις.

Μας φαίνεται σαν να ήταν χθες η πρώτη μας αντιαπαγορευτική δράση στο Πάρκο Ελευθερίας το 2005. Έμπνευση μας υπήρξε η αντιαπαγορευτική πορεία της Ρώμης ένα χρόνο πριν. Όλα κανονίστηκαν πολύ γρήγορα χωρίς ιδιαίτερη σκέψη και το πρώτο αντιαπαγορευτικό φεστιβάλ Αθήνας έγινε πραγματικότητα με τη βοήθεια πολύτιμων φίλων και μουσικών. Πολλοί μας είχαν πει τρελούς και άλλοι μας λένε ακόμα. Όμως δεν είμαστε τίποτα παραπάνω από απλά αποφασισμένοι να σπάσουμε τον φόβο και τα ταμπού, να κάνουμε την αλήθεια να λάμψει και να ευαισθητοποιήσουμε την κοινωνία για ένα πολύ σημαντικό θέμα που έχει πάρει πλέον ανεξέλεγκτες διαστάσεις στη περίοδο της κρίσης.  

Η χρήση ουσιών είναι ζήτημα δημόσιας υγείας και όχι δημόσιας τάξης. Οι χρήστες ουσιών δεν είναι εγκληματίες. Εγκληματικές είναι οι κατασταλτικές πολιτικές που προκαλούν μεγαλύτερη ζημιά στους χρήστες και τη κοινωνία από τις ίδιες τις ουσίες. Χρειαζόμαστε αλλαγή των πολιτικών για τα "ναρκωτικά" με έμφαση στην αποποινικοποίηση της χρήσης, τη μείωση της βλάβης, τη πρωτοβάθμια περίθαλψη, τη πρόληψη, τη θεραπεία και την επανένταξη. Η καταστολή έχει τα αντίθετα αποτελέσματα αφού όχι μόνο δεν έχει μειώσει τη ζήτηση και τη προσφορά παράνομων ουσιών, αλλά έχει προκαλέσει το στιγματισμό, τη διαπόμπευση, την εξαθλίωση και την περιθωριοποίηση των χρηστών, ιδιαίτερα των εξαρτημένων και προβληματικών. 

Από το 2006 στον πρώην Ιππόδρομο στην Καλλιθέα το Αντιαπαγορευτικό φεστιβάλ πήρε το δρόμο του, αγκαλιάστηκε από πολλές χιλιάδες κόσμου, και έγινε ένας εναλλακτικός θεσμός για τη πόλη. Κάθε χρόνο σημαντική διάσταση του φεστιβάλ ήταν η επανάκτηση ενός δημόσιου χώρου. Έτσι το 2007 το φεστιβάλ πραγματοποιήθηκε στην Πανεπιστημιούπολη στα Ιλίσια, το 2008 στην Γεωπονική, το 2009 στο Πάρκο Αντ. Τρίτσης στο Ίλιον, το 2010 στη παραλία του Μοσχάτου, το 2011 στο πάρκο Ηρώων στον Ταύρο, το 2012 στο χώρο του πρώην αεροδρομίου Ελληνικού και το 2013 στο πρώην δημοτικό κάμπινγκ Βούλας.  

Για εμάς κάθε χρονιά ήταν και καλύτερη, η συμμετοχή του κόσμου αυξανόταν εκθετικά, ενώ είχαμε τη μεγάλη τύχη το φεστιβάλ να αγκαλιαστεί από τη πρώτη στιγμή από σπουδαίους καλλιτέχνες, μουσικούς, performer και εικαστικούς, χωρίς τη πολύτιμη εθελοντική συμμετοχή των οποίων δεν θα ήταν εφικτό. Σημαντικό στοιχείο επίσης υπήρξε από τη πρώτη στιγμή η αυτοοργάνωση, αυτοδιαχείριση και αυτοχρηματοδότηση του φεστιβάλ. Ένα διαρκές πείραμα συμμετοχής και αυτενέργειας, που όμως δεν είχε πάντα τα επιθυμητά αποτελέσματα, αφού πολύς κόσμος τα θέλει όλα έτοιμα, να έρθει απλά να διασκεδάσει χωρίς να αναλάβει το ρίσκο της δημόσιας έκθεσης και να κοπιάσει για τα δικαιώματά του. Η ελευθερία προϋποθέτει υπευθυνότητα και συνεργασία. Ευτυχώς όλο αυτό τον καιρό είχαμε δίπλα μας πολλούς και πολλές που συνέβαλαν καθοριστικά στο να κάνουμε τις ιδέες μας πράξη και είμαστε ευγνώμονες. 

Η πραγματοποίηση όμως ενός μεγάλου μουσικού φεστιβάλ διεκδίκησης δεν είναι αυτοσκοπός. Σκοπός της όλης προσπάθειάς μας, ήταν και παραμένει, η αλλαγή του νόμου για τα "ναρκωτικά", για να γίνει πιο ανθρώπινος και δίκαιος. Να μην αντιμετωπίζονται οι χρήστες σαν εγκληματίες, αλλά να μειωθεί η βλάβη που προκαλεί η χρήση ουσιών σε αυτούς και τη κοινωνία. Επίσης διεκδικούμε να απελευθερωθεί η παραγωγή, διάθεση και κατανάλωση κάνναβης για ψυχαγωγικούς, ιατρικούς και βιομηχανικούς σκοπούς, καθώς είναι ένα φυτό με σπουδαίες θεραπευτικές ιδιότητες και χιλιάδες χρήσεις, ενώ η ψυχαγωγική του χρήση μπορεί να λειτουργήσει ανταγωνιστικά με το αλκοόλ και τον καπνό και να μειώσει τη χρήση των τελευταίων.       

Για το σκοπό αυτό γράψαμε πολλά άρθρα από την αρχή της εκστρατείας, συλλέξαμε και καταθέσαμε χιλιάδες υπογραφές στην Βουλή, ενώ το 2010 συστήσαμε την πολυσυλλεκτική "Συμμαχία Αλλάξτε Πολιτική για τα Ναρκωτικά" στην οποία συμμετέχουν φορείς απεξάρτησης και θεραπευομένων, πολιτικά κόμματα, καθώς και πολλές ομάδες και συλλογικότητες. Το Αντιαπαγορευτικό μεταφέρθηκε και σε άλλες πόλεις, όπου σε συνεργασία με άλλες ομάδες πραγματοποιήθηκαν φεστιβάλ σε Θεσσαλονίκη και Βόλο, ενώ το 2009 βγήκε και στο δρόμο πραγματοποιώντας μια πολύχρωμη μουσική πορεία στο κέντρο της Αθήνας. Το ενημερωτικό υλικό έχει διαμοιραστεί σε πολλές δεκάδες χιλιάδες αντίτυπα και επιδιώκουμε διαρκή πληροφόρηση μέσα από ιστοσελίδες και social media. Σε Ευρωπαϊκό επίπεδο και σε συνεργασία με διεθνή αντιαπαγορευτικά δίκτυα όπως αυτό της ENCOD και του International Drug Policy Consortium στήσαμε και συμμετείχαμε σε 4 ημερίδες στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με διεθνείς ομιλητές και την υποστήριξη των Πράσινων.  

Το 2011 και μετά από σημαντική πολιτική πίεση που άσκησε η καμπάνια μας και οι διεθνείς εξελίξεις, μια νομοπαρασκευαστική επιτροπή παρουσίασε στη Βουλή ένα αρκετά βελτιωμένο σχέδιο νόμου που αποποινικοποιούσε τη χρήση, το οποίο όμως τελικά δεν είχε την κατάληξη που του άρμοζε. Δυστυχώς η δεξιά κυβέρνηση και οι συντηρητικές πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις του άλλαξαν τα φώτα, και τελικά ο νόμος 4139 του 2013 δεν αποποινικοποίησε τη προσωπική χρήση και κατοχή ουσιών, αλλά και τη καλλιέργεια κάνναβης για προσωπική χρήση.  

Μείωσε μεν τις προβλεπόμενες ποινές σε σχέση με τον προηγούμενο νόμο, αποποινικοποίησε την καλλιέργεια και διάθεση της κλωστικής κάνναβης, χωρίς όμως να έχει οριστικοποιηθεί ακόμα η Κοινή Υπουργική Απόφαση που θα ρυθμίζει τις λεπτομέρειες, και εξασφάλισε θεωρητικά το δικαίωμα στη θεραπεία αντί για τη φυλάκιση των εξαρτημένων. Παρόλα αυτά ο νόμος 4139/2013 εξακολουθεί να αντιμετωπίζει τους χρήστες σαν εγκληματίες, ακόμα και για μικροποσότητες, ενώ οι ποινές που ορίζει είναι δυσανάλογες με τα Ευρωπαϊκά πρότυπα.  

Ποια είναι η πραγματικότητα; Οι υπερπλήρεις φυλακές είναι ακόμα γεμάτες με χρήστες και μικροδιακινητές, η πρέζα θερίζει την επαρχία, νέες επικίνδυνες συνθετικές ουσίες θερίζουν τις πιάτσες των τοξικοεξαρτημένων της Αθήνας, οι προβληματικοί χρήστες είναι πιο πολλοί από ποτέ και βρίσκονται σε εξαθλιωμένες συνθήκες στο δρόμο, η πολυτοξικομανία και η αλόγιστη χρήση ανάμεσα στη νεολαία έχει πάρει ανησυχητικές διαστάσεις, περισσότερα από 4.000 τοξικοεξαρτημένοι περιμένουν σε λίστες αναμονής (θανάτου) για υποκατάστατα, οι δημόσιες δομές απεξάρτησης υποχρηματοδοτούνται και απαξιώνονται από τη πολιτική ηγεσία, χιλιάδες άνθρωποι ταλαιπωρούνται σε δικαστήρια και στιγματίζονται στον επαγγελματικό τους χώρο μόνο και μόνο επειδή η ουσία που έχουν επιλέξει για να γεμίσουν το κεφάλι τους είναι απαγορευμένη.  

Εμείς σε όλα αυτά απαντάμε ΑΡΚΕΤΑ, ΩΣ ΕΔΩ! Οι μόνοι κερδισμένοι από τις κατασταλτικές πολιτικές που ακολουθούνται είναι το οργανωμένο έγκλημα, οι πρεζέμποροι και η μαφία που θησαυρίζουν, όπως και τα διεφθαρμένα κυκλώματα πολιτικών, δικαστών, δικηγόρων και αστυνομικών, γιατί στη παρανομία είναι πολλά τα μαύρα λεφτά για τους λίγους. Οι χρήστες παράνομων ουσιών αγγίζουν περίπου το ένα εκατομμύριο ανθρώπους στην Ελλάδα και το ένα δέκατο από αυτούς είναι προβληματικοί και εξαρτημένοι. Είναι φύση αδύνατο να τους κλείσεις όλους στη φυλακή γιατί απλά δεν χωράνε, είναι τελείως εγκληματικό να τους θεωρεί παράνομους και εγκληματίες η Πολιτεία που ταυτόχρονα κλείνει πονηρά το μάτι στους μεγαλέμπορους και το οργανωμένο έγκλημα.  

Το κόστος εγκλεισμού είναι μέχρι και 8 φορές μεγαλύτερο από το κόστος θεραπείας ενός εξαρτημένου χρήστη, ενώ η συντριπτική πλειοψηφία των χρηστών δεν θεωρείται ότι κάνει προβληματική χρήση, αλλά υπό καθεστώς παρανομίας σίγουρα δεν κάνει και ασφαλή χρήση. Όπως απέδειξε και η ποτοαπαγόρευση μερικές δεκαετίες πριν, υπό καθεστώς παρανομίας δεν μπορείς να ελέγξεις τη προσφορά ουσιών, τη ποιότητά τους αλλά και την δημόσια υγεία των χρηστών που αυξάνουν εκθετικά, όπως και η εγκληματικότητα. Η κάνναβη που είναι ένα ευρέως διαδεδομένο ευφορικό και θεραπευτικό φυτό, αποδεδειγμένα λιγότερο επιβλαβές από το αλκοόλ και τον καπνό από τους επιστήμονες, δεν αποτελεί προθάλαμο για τις άλλες ουσίες. Αντίθετα η απαγόρευση της κάνναβης αποτελεί προθάλαμο γι άλλες ουσίες, στις οποίες προσφεύγουν όταν δεν είναι διαθέσιμη.     

Τα τελευταία 3 χρόνια υπάρχει σημαντική κινητικότητα σε διεθνές επίπεδο για την αλλαγή των πολιτικών για τα ναρκωτικά γενικά, αλλά και την κάνναβη ειδικότερα. Πρώην αρχηγοί κρατών και πολιτικοί, επιστήμονες και ερευνητές, διανοούμενοι και καλλιτέχνες, επαγγελματίες και ειδικοί σε θέματα υγείας και δικαιοσύνης συνηγορούν ότι ο πεντηκονταετής πόλεμος κατά των ναρκωτικών έχει αποτύχει, καθώς στηρίζεται σε ιδεοληψίες και λογικές ηθικού πανικού αντί για επιστημονικά δεδομένα και καλές πρακτικές, ενώ έχει προκαλέσει πολλά θύματα και περισσότερη ζημιά απ' ότι προκαλούν οι ίδιες οι ουσίες.  

Στην Ευρώπη έχουμε  πολλά θετικά παραδείγματα εναλλακτικών μοντέλων ρύθμισης των ουσιών και αντιμετώπισης των εξαρτήσεων, με έμφαση στην αποποινικοποίηση των χρηστών, την ανεκτική αντιμετώπιση της προσωπικής χρήσης κάνναβης και τα προγράμματα μείωσης της βλάβης (υποκατάστατων, κλινικής χορήγησης οπιούχων, παροχής καθαρών σύνεργων, αίθουσες ελεγχόμενης χρήσης). Χώρες όπως η Πορτογαλία, η Ισπανία, η Ολλανδία, το Βέλγιο, η Ελβετία, η Τσεχία, η Σλοβενία και η Ιταλία έχουν εφαρμόσει αντίστοιχες πολιτικές με θεαματικά αποτελέσματα (μείωση του αριθμού προβληματικών χρηστών, ελαχιστοποίηση της σχετιζόμενης με ουσίες εγκληματικότητας, αύξηση του ηλικιακού μέσου όρου των χρηστών, μείωση της δημόσιας προβληματικής χρήσης). Η Ιταλία μάλιστα ετοιμάζεται να αποφυλακίσει 10 χιλιάδες κρατούμενους που είναι έγκλειστοι για μικρο-αδικήματα που αφορούν κάνναβη, μετά από πρόσφατη νομοθετική ρύθμιση.  

Πρόσφατα η Ουρουγουάη έγινε η πρώτη χώρα που θεσμοθέτησε τη νόμιμη παραγωγή και διάθεση κάνναβης για ψυχαγωγική και ιατρική χρήση υπό κρατικό έλεγχο (εξασφαλίζοντας το δικαίωμα στην αυτοκαλλιέργεια, θεσμοθετώντας κλαμπ μελών- καταναλωτών και τη διάθεση 28 γραμμαρίων κάνναβης το μήνα σε κάθε ενήλικο πολίτη της χώρας μέσα από κρατικά ελεγχόμενα ιδιωτικά φαρμακεία). Στις ΗΠΑ 22 πολιτείες έχουν νομιμοποιήσει τη φαρμακευτική χρήση κάνναβης (προμήθεια με συνταγή γιατρού από ειδικά φαρμακεία) και πρόσφατα 2 από αυτές νομιμοποίησαν και τη ψυχαγωγική χρήση κάνναβης (διάθεση μέσα από ειδικά καταστήματα πώλησης).   

Στις 10 Μάη 2014 είναι η παγκόσμια ημέρα δράσης για δίκαιες και αποτελεσματικές πολιτικές για τα ναρκωτικά, καθώς και η παγκόσμια ημέρα διεκδίκησης για τη νομιμοποίηση της παραγωγής, διάθεσης και κατανάλωσης κάνναβης. Εμείς θα είμαστε εκεί, μαζί με το διεθνές κίνημα, όπως κάθε χρόνο.  

Μετά από 10 χρόνια όμως κοινωνικών ζυμώσεων και κινηματικής δράσης θεωρούμε ότι ήρθε η ώρα να προκαλέσουμε πολλές αντιαπαγορευτικές δράσεις σε όλη τη χώρα από το να διοργανώσουμε άλλο ένα μεγάλο φεστιβάλ στην Αθήνα. Καλούμε λοιπόν σε αποκεντρωμένες αντιαπαγορευτικές δράσεις σε κάθε γειτονιά, σε κάθε πόλη και περιοχή, το Σάββατο 10 Μάη. Δεν είμαστε μόνοι μας, είμαστε εκατοντάδες χιλιάδες σε όλο το κόσμο και συντονίζουμε τις δράσεις μας την ίδια ημέρα.  

Είναι καιρός να σπάσουμε το φόβο και τα ταμπού και να αναλάβουν όλοι τις ευθύνες τους και το ρόλο που τους αναλογεί. Εμείς θα ετοιμάσουμε τα απαραίτητα κείμενα, οργανωτικά και τεκμηρίωσης, αφίσες, φυλλάδια, βίντεο και γραφικά που θα μπορούν να χρησιμοποιήσουν όλοι, με τη μορφή ενός εύχρηστου toolbox. Εσείς αναλάβετε μια ενημερωτική και πολιτιστική δράση στη περιοχή σας, ένα δρώμενο, μια συναυλία, μια μικροφωνική, ένα θεατρικό, μοίρασμα φυλλαδίων και αν μας το ζητήσετε μπορούμε να παρέχουμε υποστήριξη, προβολή και τεχνογνωσία.  

Παράλληλα, θα στηρίξουμε τη διεθνή καμπάνια της ENCOD για τη δέσμευση των υποψήφιων ευρωβουλευτών να προωθήσουν τα αντιαπαγορευτικά θέματα στην επόμενη κοινοβουλευτική περίοδο, αλλά και θα πιέσουμε η επόμενη κυβέρνηση στην Ελλάδα να αλλάξει επιτέλους το νόμο για τις ναρκωτικές ουσίες. Έχουμε μάλιστα και την υπογραφή των πιθανών μελλοντικών κυβερνώντων στο κείμενο της έκκλησης που έχουμε καταθέσει στη Βουλή.  

Βγάζουμε το κεφάλι από την άμμο λοιπόν και βγαίνουμε στο δρόμο για να σπάσουμε τον τρόμο και την καταστολή. Να διεκδικήσουμε τα αυτονόητα δικαιώματά μας μέχρι να λάμψει η αλήθεια που είναι η καλύτερη πρόληψη.  

Ο αγώνας συνεχίζεται. 

Ηλιόσποροι, 7.3.14